Radiowozy pod Orszą

źródło: EAST NEWS

Wytęż wzrok i znajdź sto rodzajów broni użytych w zmaganiach nad Dnieprem

Dla Polaków i Litwinów – wielkie, choć nieco zapomniane zwycięstwo. Dla Białorusinów – jeszcze 20 lat temu fundament narodowej tożsamości. Dziś, podobnie jak dla Rosjan – akt bratobójczej walki. Przed pięciuset laty nieopodal Smoleńska Rzeczpospolita pokonała Moskwę.

Orszańska batalia to bitwa zarazem znana i nieznana: doczekała się wzmianki na filarze Grobu Nieznanego Żołnierza, kołacze w wyobraźni za sprawą kilku reprodukowanych scen – ale rzadko wymieniana jest jednym tchem obok Grunwaldu, Kircholmu czy Wiednia. Utknęła gdzieś na peryferiach polskiej pamięci, w błotnistej dolince na wschodniej Białorusi i na styku epok: Andrzej Matowski nazywa ją „ostatnią bitwą polskiego średniowiecza", choć zarazem była pierwszą, w której po polskiej stronie stanęła i przyczyniła się do zwycięstwa husaria.

Łukaszenko nie godził się na świętowanie kolejnych rocznic Orszy. Odkąd objął władzę, na polu bitwy za patriotami uganiają się oddziały białoruskiego OMON

Wypada jednak uznać ją za w pełni nowożytną nie tylko ze względu na datowanie i technikę militarną, ale przede wszystkim na znaczenie w dziejach. Bitwa ta nie tylko rozstrzygnęła o losach czwartej z siedmiu  wojen litewsko- i polsko-moskiewskich, toczonych w długim wieku XVI,  lecz szerzej – powstrzymała ekspansję Moskwy na zachód na blisko 150 lat, aż do wspomnianego półgębkiem w „Potopie" pochodu „Septentrionów" na Wilno. Powiedzieć, że zwycięstwo Konstantego Ostrogskiego wpisuje się w ciąg przewag złotego wieku Rzeczypospolitej, to za mało: zwycięstwo polskich, litewskich, węgierskich i ruskich oddziałów dowodzonych przez prawosławnego stratega, lojalnego wobec swego...