List do Stalina

źródło: FineArtImages/Leemage/AFP

Iwan Bunin na łódce przycumowanej w Cannes

źródło: Plus Minus

Renata Lis, „W lodach Prowansji. Bunin na wygnaniu”, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, 2015

Jak dokonać wizerunkowego przejęcia pisarza noblisty, który zawsze odcinał się, jak mógł, od Rosji podbitej przez bolszewików? O zakrojonym na dekady planie rozpracowania, izolowania i szantażowania Iwana Bunina pisze autorka biografii, która ukazuje się właśnie nakładem Wydawnictwa Sic!

Siedemnastego czerwca 1941 roku Aleksy Tołstoj pisał do Stalina:

„Drogi Josifie Wissarionowiczu,

Otrzymałem kartkę pocztową od pisarza Iwana Aleksiejewicza Bunina, z nieokupowanej Francji. Pisze, że znajduje się w strasznym położeniu, głoduje i prosi o pomoc.

Tydzień później pisarz Tieleszow również otrzymał od niego kartkę, w której Bunin mówi już wprost: »Chcę do domu«.

Mistrzostwo Bunina stanowi dla naszej literatury nadzwyczaj ważny wzór – tego, jak trzeba się obchodzić z językiem rosyjskim, jak trzeba widzieć przedmiot i plastycznie go przedstawiać. Uczymy się od niego mistrzostwa słowa, obrazowości i realizmu.

Bunin ma obecnie około lat siedemdziesięciu, jest jeszcze pełen sił, napisał nowy zbiór opowiadań. O ile mi wiadomo, na emigracji nie zajmował się czynną polityką antyradziecką. Trzymał się osobno, szczególnie po tym, jak otrzymał Nagrodę Nobla. W 1937 roku spotkałem go w Paryżu, już wtedy mówił, że jego sztuka nie jest tam nikomu potrzebna, że go nie czytają, że jego książki rozchodzą się w dziesiątkach egzemplarzy.

Drogi Josifie Wissarionowiczu, zwracam się do Was z ważnym zapytaniem nurtującym wielu pisarzy radzieckich – czy w odpowiedzi mógłbym dać Buninowi nadzieję na to, że jego powrót do ojczyzny będzie możliwy?...