Polskie skarby pamięci

autor zdjęcia: Andrzej Banaś

źródło: EAST NEWS

Andrzej Szczerski, wicedyrektor do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Krakowie

autor zdjęcia: Jacek Bednarczyk

źródło: PAP

W tym zbiorze możemy zobaczyć, jak budowano polską tożsamość – mówi Andrzej Szczerski o kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Wystawę „Dziedzictwo” otwarto 22 stycznia, potrwa do 7 stycznia przyszłego roku.

Po 1989 r. w debacie o polskości padały stwierdzenia, że należy widzieć w niej wyłącznie obciążenie, jednocześnie definiowano ją bardzo wąsko, arbitralnie nakreślając jej granice. Ten spór nie przyniósł nic dobrego, a wyjściem może być poznanie własnego dziedzictwa i docenienie go z dzisiejszej perspektywy - mówi Andrzej Szczerski, wicedyrektor do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Krakowie.

Plus Minus: Muzeum Narodowe. W Polsce nazwa ta, inaczej niż np. w Wielkiej Brytanii czy we Francji, ma w sobie coś romantycznego.

Muzea jako instytucje, tak jak je dziś definiujemy, zaczęły powstawać na przełomie XVIII i XIX w., kiedy rodziła się nowoczesna Europa. W tym czasie Polska znalazła się pod zaborami, utraciła podmiotowość i nie mogła w znaczący sposób wpływać na przemiany cywilizacyjne zarówno w kraju, jak i na kontynencie. Z kolei w okresie intensywnego rozwoju muzealnictwa w XX wieku nasza historia to dwie wojny światowe, zmiana granic, niesuwerenny PRL. Te okoliczności nie sprzyjały budowie stabilnych instytucji. W rezultacie każde z siedmiu dzisiejszych muzeów narodowych w Polsce dokumentuje – i to jest wyjątkowe na mapie Europy – historię narodu widzianą nie tyle z tej samej, generalnej perspektywy, ile z perspektywy określonego ośrodka intelektualnego, miasta, regionu. To wielki atut tych muzeów.

Czym się różnią polskie muzea narodowe między sobą? Porównajmy np. krakowskie i warszawskie.

Muzeum Narodowe w Krakowie jest przede wszystkim starsze, powstawało też w nieco inny sposób. Było inicjatywą krakowskich elit, które, korzystając z galicyjskiej autonomii, skupiły wokół idei utworzenia muzeum środowiska ze wszystkich zaborów. Od początku miało ono charakter „arki narodowej", w...