Mniejszość nie zawsze potrafiła powiedzieć: nie

źródło: NAC

Polska Prowincja Dominikanów dzieliła los całego polskiego Kościoła. Na zdjęciu: Bazylika OO. Dominikanów w Krakowie. Obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Od lewej administrator apostolski diecezji wrocławskiej arcybiskup Bolesław Kominek, metropolita krakowski arcybiskup Karol Wojtyła, prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński, metropolita poznański arcybiskup Antoni Baraniak. 7 maja 1966 r.

źródło: Rzeczpospolita

Hasła równości mogły być dla niektórych dominikanów przycią­gające, zważywszy na ich pochodzenie społeczne (z wiejskiej biedoty); równie atrakcyjne dla nich wieści przychodziły z Zachodu – o tym, że ich współbracia angażowali się w róż­ne ruchy lewicowe, między innymi „księży robotników".

Jeśli mówimy o kondycji moralnej całego Zakonu w latach 1945–1989, należy wyraźnie podkreślić, że był on niezłom­ny. Świadczy o tym nie tylko liczbowo niewielka grupa tajnych współpracowników – mimo wielkiej szko­dliwości TW „Józefa" – ale także zachowanie tożsamości, niełatwe przecież, gdy nacisk na Prowincjalat wywierał hierarcha, a tak było w wypadku o. Ludwika Wiśniewskie­go, którego usunięcia z Gdańska zażądał ówczesny ordyna­riusz, ks. bp Edmund Nowicki, ulegając zapewne żądaniom władz państwowych.

Wypowiadanie się o wydarzeniach tamtych lat jest za­daniem niezwykle ważnym, ale jednocześnie dla autora niełatwym. Ważnym – gdyż rozliczanie z przeszłością stano­wi istotny element działalności każdej instytucji aktywnej w okresie komunizmu, a więc i Kościoła, i Zakonu w Kościele. Było też zadaniem niełatwym, zważywszy na konsekwencje: odbiór prezentowanych kwestii przez współbraci, żyjących i pamiętających tamte czasy. Dla jednych, zdecydowanej większości, przypomnienie ich postaw może być powodem do zasłużonej dumy: nie dali się wciągnąć w grę reżysero­waną przez tajne służby PRL. Dla drugich – niewątpliwej mniejszości (zwłaszcza osób żyjących) – spotkanie ze swoją fotografią, przechowywaną w kartotekach IPN – fotografią TW – winno być inspiracją do pokuty, a przynajmniej prze­myślenia czasu, który jest im jeszcze dany, by...