Dwie rewolucje? Wokół Grudnia ’70 i Sierpnia ’80

źródło: Shutterstock

Rok 2020 jest pełen historycznych rocznic pokazujących bogactwo polskich dziejów. Obok stulecia Bitwy 
Warszawskiej do najważniejszych z nich należą 
okrągłe rocznice rewolty grudniowej w 1970 r. 
i 40-lecie protestów robotniczych zakończonych 
podpisaniem Porozumień Sierpniowych. dr hab. 
Rafał Łatka 
– historyk, Biuro Badań Historycznych IPN

W przekonaniu moim i innych badaczy zajmujących się okresem PRL zachodzi istotna łączność między tym, co stało się na Wybrzeżu niemal dokładnie 50 lat temu, a wydarzeniami, jakie zaprowadziły Polskę do rewolucji Solidarności. Obok miejsca najważniejszych protestów, czyli Gdańska i Gdyni, były to doświadczenia wyniesione przez Polaków z przebiegu rewolty grudniowej. W swoim tekście przybliżę pokrótce najważniejsze kwestie związane z obydwoma „polskimi miesiącami".

Charakter wydarzeń

Zarówno wybuch protestów w grudniu 1970 r., jak i latem dziesięć lat później miał podłoże ekonomiczne. Ich rozpoczęcie wynikało z podwyżek, jakie wprowadziły władze PRL na podstawowe produkty żywnościowe. Powszechne niezadowolenie społeczne w pierwszym przypadku było tym głębsze, że decyzję tę ogłoszono dwa tygodnie przed świętami Bożego Narodzenia. Sytuację trafnie ocenił kard. Stefan Wyszyński, który odnotował w swoim dzienniku: „Bombą dnia jest podwyższenie cen na artykuły spożywcze pierwszej potrzeby i obniżenie cen na materiały techniczne, m.in. magnetofony. Podrożała kasza, kawa zbożowa, dżemy, którymi ratowały się biedne rodziny. Ale za to będzie można uzupełnić te braki nylonami. Zdaje się, gdy się to czyta, że partia rozpoczyna walkę z biedotą społeczną. I to przed świętami Bożego Narodzenia". Analogicznie sytuacja wyglądała latem 1980...