Nie głosujesz, nie kłamiesz

autor zdjęcia: Andrzej Marzec

źródło: EAST NEWS

Władze wiedziały, że ludzie mają dość, ale swoim zwyczajem zaklinały rzeczywistość. Na zdjęciu plakat w witrynie sklepu w Warszawie, 1 marca 1980 r.

Jak na PRL sytuacja była niezwykła. Wiosną 1980 r., po raz pierwszy od wielu dekad, niezależne od władz komunistycznych środowiska próbowały wpłynąć na wybory do Sejmu. Efekt nie był jeszcze znaczący, ale zdobyte doświadczenia już wkrótce bardzo się przydały.

Nie lubimy wujka Gierka / Nie dał szynki ni plasterka / Nie dał mięsa na pasztecik / Podpalimy komitecik / Raz, dwa, trzy / Po zapałki idziesz ty". Ta krążąca z ust do ust wyliczanka dobrze oddaje coraz bardziej napiętą sytuację społeczną i pogarszający się stan gospodarki przełomu lat 70. W takiej atmosferze władze przygotowywały kampanię przed wyborami do Sejmu wyznaczonymi na 23 marca 1980 r.

Kraj wymagał gwałtownej i szybkiej naprawy. Ośrodek Badania Opinii Publicznej i Studiów Programowych Komitetu do spraw Radia i Telewizji w maju 1979 r. wskazywał na pogarszające się wskaźniki zaufania społecznego. Zadowolenie ze swojego poziomu życia deklarowało 38 proc. badanych, władzy nie ufało 49 proc. Wskazywano, że przedstawiany w środkach masowego przekazu obraz rzeczywistości tylko zdaniem 32 proc. respondentów jest zgodny z rzeczywistością. Zdaniem 57 proc. był upiększony.

Inspirowana atmosfera niepewności

Władze podzieliły przedwyborcze zadania pomiędzy poszczególne komórki partii komunistycznej oraz instytucje administracji państwowej i samorządowej. Na przykład w wytycznych określonych przez Wydział Prasy, Radia i Telewizji Komitetu Centralnego PZPR po VIII Zjeździe partii za podstawę kampanii propagandowej przyjęto propagowanie sprawiedliwości społecznej, demokracji socjalistycznej oraz efektywności gospodarowania. „Walczymy z wszelkimi próbami...