Największy Gwiazdor „Rzeczpospolitej”

źródło: archiwum Emilii Mostowicz

Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898–1939)

Tadeusz Dołęga-Mostowicz, publicysta przedwojennej redakcji i najbardziej kasowy powieściopisarz II RP, autor „Kariery Nikodema Dyzmy", doczekał się znakomitej biografii Jarosława Górskiego.

Dziś trudno sobie to wyobrazić: gwiazdor przedwojennej „Rzeczpospolitej" na trzy lata przed debiutem prasowym w 1925 roku musiał nocować w przytułku dla bezdomnych. Dekadę później zarabiał rocznie więcej niż równowartość dzisiejszych 3 milionów złotych i mknął przez Polskę amerykańskim buickiem (140 km/h na liczniku!), na którego zakup zwykły robotnik musiałby przeznaczyć wszystkie zarobki z 20 lat. A miał też Mostowicz dwukondygnacyjny apartament w Alejach Ujazdowskich. Wszystko to osiągnął dzięki pisaniu i sprzedaży książek, co ma prawo wzbudzać u współczesnych gwiazd literatury zazdrość. Być może i dziś pokrywaną pogardliwym określeniem, że Mostowicz pisał „dla kucharek", nie szczędząc erotyki oraz sensacji, i tylko dlatego aż osiem z szesnastu jego książek zekranizowano.

Paradoksalny tytuł biografii „Parweniusz z rodowodem", autorstwa Jarosława Górskiego, wydanej teraz przez Iskry sugeruje jednak historię człowieka niezwykłego: łączony z dołami społecznymi autor „Znachora" był ziemianinem. Wiedział jednak, jak żyją Polacy i co znaczy „raz być na wozie, a raz pod wozem". Tym bardziej że buick, ów symbol sukcesów – również erotycznych, pojawiał się w życiu pisarza w różnych rolach i woził go z nieba do piekła.

Buickiem porwano przecież Mostowicza 8 września 1927 roku, gdy wracał z dyżuru w „Rzeczpospolitej", już jako...