Chroniony związkowiec nie zawsze wróci do pracy

Dopuszczalne jest oddalenie roszczenia chronionego działacza związkowego, którego umowa o pracę została wypowiedziana lub rozwiązana bez uzyskania zgody zarządu organizacji związkowej. Intencją ustawodawcy jest, aby ta ochrona nie wykraczała poza rzeczowo uzasadnioną potrzebę i nie przeradzała się w postać nieusprawiedliwionego społecznie i gospodarczo przywileju. Działalność związkowa nie może być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania pracownika w sferach niedotyczących sprawowania tej funkcji. Wynika więc z tego, że prawo działacza związkowego do ochrony trwałości stosunku pracy nie ma charakteru bezwzględnego. Jego roszczenie o przywrócenie do pracy nie powinno być uwzględniane automatycznie, bez zbadania okoliczności konkretnego przypadku, a przede wszystkim przyczyn zwolnienia.

Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 17 września 2020 r. (II PK 5/19).

Sprawa dotyczyła pracownicy zatrudnionej w urzędzie skarbowym, która korzystała ze szczególnej ochrony w związku z działalnością związkową. Pracodawca zawiadomił odpowiedni organ organizacji związkowej, do której przynależała, o zamiarze wypowiedzenia jej umowy o pracę. W odpowiedzi związek nie wyraził na to zgody. Mimo to pracodawca wypowiedział umowę. Pracownica złożyła odwołanie, domagając się przywrócenia do pracy.

Zasadność przyczyn wypowiedzenia nie budziła wątpliwości ani sądu I, ani II instancji – zachowania pracownicy, które stanowiły przyczynę wypowiedzenia, zostały udowodnione ponad wszelką wątpliwość. Spór dotyczył kwestii formalnych. Sąd I instancji uznał, że pracodawca miał obowiązek uzyskać zgodę związku na rozwiązanie umowy i z tego względu przychylił się do żądania powódki. Natomiast w wyniku apelacji pracodawcy sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok i zasądził na rzecz pracownicy odszkodowanie, a powództwo o przywrócenie oddalił.

Obie strony wniosły skargę kasacyjną – pracownica chciała wrócić do pracy, a pracodawca domagał się...