Gdy człowiek z podmiotu staje się przedmiotem

źródło: Mirosław Owczarek

Wiele osób zaczyna tracić orientację, gdzie jest ich prawdziwe „ja", a gdzie jedynie „ja" wykreowane na sprzedaż, gdzie są ich autentyczne pragnienia, a gdzie te, które im wmówiono.

W otoczeniu społecznym i ekonomicznym, w którym wszystko ma swoją cenę, gdzie relacje ekonomiczne przenikają każdą sferę życia, a presja użyteczności pojmowanej jako zamiana danej rzeczy w coś, co może uzyskać swoją cenę na rynku kapitalistycznym, jednostki podlegają procesowi dostosowawczemu. Zaczynają traktować siebie jak przedsiębiorstwo, którym trzeba umieć zarządzać, aby uzyskać z niego jak największy zysk (już w latach 70. XX wieku proces ten proroczo opisał wielki historyk i filozof francuski Michel Foucault, a w wieku XIX przewidział największy socjolog w dziejach – Max Weber).

Wartościami dominującymi stają się efektywność i opłacalność. I tak jak o każde przedsiębiorstwo trzeba się troszczyć, remontować jego wyposażenie techniczne i utrzymywać w stałej gotowości do działania, tak samo człowiek-towar musi troszczyć się o siebie. Przy czym dziś, w dobie kapitalizmu „informacyjnego", „kognitywnego" czy „sieciowego", czyli takiego, w którym najbardziej liczy się gromadzenie i przetwarzanie informacji oraz wpływ na innych ludzi, wywierany za pośrednictwem internetu przy pomocy licznych narzędzi manipulacji, najważniejszymi ludzkimi zasobami są intelekt oraz emocje, nie zaś siła mięśni. Dlatego to właśnie troska o nie staje się podstawą sukcesu.

* * *

Nie oznacza to wcale, że sprawy ciała schodzą na dalszy plan, a jedynie, że utrzymywanie go w dobrej...