Galeria osobliwości: marszałkowie Stalina

autor zdjęcia: Gazeta „Myśl Sowiecka” nr 44 z 23 lutego 1936

źródło: Rzeczpospolita

Pierwszych pięciu marszałków Związku Radzieckiego w 1935 r. Od lewej: Michaił Tuchaczewski, Siemion Budionny, Klimient Woroszyłow, Wasilij Blücher i Aleksandr Jegorow

autor zdjęcia: Albert Harlingue/Roger Viollet/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Józef Stalin w otoczeniu radzieckich marszałków i generałów, ok. 1945 r. W pierwszym rzędzie siedzą, od lewej do prawej: marszałkowie Iwan Koniew, Aleksandr Wasilewski i Gieorgij Żukow, generalissimus Stalin, marszałek Klimient Woroszyłow i generał Nikołaj Bułganin

autor zdjęcia: Grigory Vayl

źródło: Rzeczpospolita

Marszałek ZSRR Gieorgij Żukow (1896–1974)

W 1935 r. Stalin przywrócił w armii stopnie wojskowe, mianując pierwszych marszałków. Biografie ludzi, którzy wstąpili na bolszewicki Olimp, mówią o tym, że byli karierowiczami, a przede wszystkim zbrodniarzami.

W połowie lat 30. XX w. wojna dowódców Stalina osiągnęła apogeum. Klimient Woroszyłow i Michaił Tuchaczewski – zajmujący najwyższe stanowiska w Komisariacie Obrony – nienawidzili się wzajemnie. Spór zbliżał się do fazy wyjaśniania nieporozumień pięściami. Tuchaczewski wytykał konkurentowi niski poziom inteligencji i brak wykształcenia, mówiąc, że zna się na wojsku jak sztacheta. Woroszyłow z przekąsem odpowiadał, że szlacheckie pochodzenie nie przeszkodziło rywalowi utopić we krwi buntu marynarzy w Kronsztadzie i chłopskiego powstania Antonowa.

Wówczas Stalin wykonał nieoczekiwany ruch. Mianował skłóconych dowódców marszałkami. Znając akolitów, liczył, że zaspokoi ich próżność. Nie pomylił się: pyszałkami łatwiej było manipulować, wykorzystując ich chore ambicje. Tym samym dyktator otworzył galerię kilkudziesięciu marszałków kreujących się na zahartowanych w ogniu rewolucji czerwonych Napoleonów. Jednak w zdecydowanej większości byli rzezimieszkami, a nawet jeśli nie, to oportunistami gotowymi na wszystko dla swojej wygody.

Czerwoni dowódcy

Wspólnym mianownikiem wybrańców były zasługi położone w zmasakrowaniu i sterroryzowaniu Rosji podczas wojny domowej lat 1918–1922. Rosyjska historia ukuła dla armijnej wierchuszki Stalina ironiczne...