Chiny w nowej erze

autor zdjęcia: Qilai Shen/Bloomberg

źródło: Rzeczpospolita

Mieszkańcy Szanghaju oglądają transmisję przemówienia Xi Jinpinga, który w 100. rocznicę utworzenia KPCh ogłasza osiągnięcie pierwszego z „dwóch celów na stulecie”: „społeczeństwa umiarkowanego dobrobytu”. Na osiągnięcie drugiego – „wielkiego renesansu chińskiego narodu” – Chińczycy będą musieli poczekać nie wiadomo jak długo; 1 lipca 2021 r.

Zaczynający się w niedzielę XX zjazd Komunistycznej Partii Chin zapewne utrwali przywództwo Xi Jinpinga. Czy jedynowładca będzie potrafił rozwiązać narastające problemy demograficzne i gospodarcze, wygrać rywalizację z USA i spełnić wielkie marzenie o połączeniu wszystkich chińskich ziem?

Jak w każdym systemie autorytarnym, jak też w tradycji konfucjańskiej, najważniejsze są kwestie władzy i władztwa. W systemach tych większe znaczenie ma jednostka i jej osobiste powiązania, a nie normy i instytucje, jak w rozwiniętych demokracjach. Nadchodzące obrady XX zjazdu Komunistycznej Partii Chin (KPCh) mają przesądzić kontynuację rządów Xi Jinpinga. Pytanie, czy tylko o jedną kadencję, do 2027 r., czy bezterminowo. I kolejne, nie mniej istotne: czy w Stałym Komitecie Biura Politycznego Komitetu Centralnego KPCh, czyli siedmioosobowym gremium Chinami faktycznie rządzącym, znajdą się sami poplecznicy Xi, czy niekoniecznie. To określi charakter przyszłych rządów, ostatnio coraz bardziej scentralizowanych, jednoosobowych.

Powrót syndromu cesarza

Raczej nie ma wątpliwości, że Xi przy władzy zostanie. Podobnie, jak też co do tego, iż blisko 2300 delegatów reprezentujących szeregi niemal 93-mln partii na rozpoczynającym się 16 października zjeździe formalnie zatwierdzi odejście od spuścizny Deng Xiaopinga. Będąc ofiarą kultu jednostki w ciężkich latach „rewolucji kulturalnej”, zrobił on wszystko, i to na dodatek skutecznie, by zaordynować Chinom „zbiorowego cesarza” w postaci owego Stałego Komitetu. Xi Jinping, kierujący partią i armią od dziesięciu lat (a od marca 2013 r. także państwem), zerwał z tą spuścizną...