Orzekający i jego zastępca

Przepisy usp oraz regulaminu urzędowania sądów przewidują wyjątkowe sytuacje, gdy sędziego może zastąpić w jego czynnościach inny sędzia.

Możliwości zastąpienia sędziego nie przekreślają jednak zasady niezmienności składu i zawsze wymagają uprzedniej decyzji prezesa sądu, przewodniczącego wydziału lub innego upoważnionego sędziego.

Sędziego lub asesora sądowego w jego czynnościach może zastąpić sędzia lub asesor sądowy tego samego sądu, a także sędzia delegowany. Przy czym zastąpienie to może nastąpić na podstawie zarządzenia przewodniczącego wydziału lub prezesa sądu, wydanego na wniosek sędziego lub asesora sądowego albo z urzędu, w celu zapewnienia sprawności postępowania (art. 45 § 1 i 2 usp).

Na mocy zarządzenia prezesa lub przewodniczącego wydziału istnieje zatem możliwość zastąpienia jednego sędziego przez innego, ale tylko do konkretnych czynności, a nie w celu wyłączenia czy usunięcia sędziego ze składu orzekającego i dokonania w ten sposób zmiany tego składu. Podstawy zmiany składu są bowiem uregulowane odmiennie w art. 47b usp.

Zasada niezmienności składu

Zasadą ustrojową jest niezmienność składu orzekającego. Ma to gwarantować obywatelom, że sprawę ich rozpozna losowo utworzony skład sądu i nikt później nie będzie mógł w dowolny sposób go zmieniać. Jest to też jedna z gwarancji procesowych. Zarazem jednak w usp przewidziano, że zmiana składu sądu może nastąpić...