Chłopski szturm na historię

Książki na temat chłopów można uznać za swego rodzaju politykę historyczną na wewnętrzny użytek. Zwrócenie się ku przeszłości ma za zadanie zmienić realia aktualnej debaty publicznej.

Zamknijmy oczy i pomyślmy o Polsce. O jej historii. Jak nas jej uczyli? Ot, kazali wkuwać jakieś daty, postaci. Snujący się przez wieki ciąg wojen, przywilejów, epokowych wydarzeń. Na ilustracjach widzieliśmy szlachciców w kontuszach, inteligentów w surdutach, oficerów w eleganckich mundurach. To miała być historia Polski – ale czy naprawdę była? Ostatnio coraz więcej osób twierdzi, że nie do końca.

Rok 2020 bez wątpienia zapisze się na kartach dziejów tego, jak w Polsce postrzegamy naszą własną historię. Wówczas światło dzienne ujrzały dwie głośne książki skierowane do szerokiego grona czytelników – „Bękarty pańszczyzny” Michała Rauszera oraz „Ludowa historia Polski” Adama Leszczyńskiego. Wkrótce potem dołączył do nich kolejny obszernie dyskutowany tytuł – „Chamstwo” Kacpra Pobłockiego, a dalej – aż do dziś – co parę miesięcy niezmiennie ukazuje się książka chcąca mówić o historii naszego kraju z perspektywy tych, którzy nie należeli do dziejowych elit. Tym bardziej że to właśnie ich zazwyczaj odnajdziemy w naszych genealogiach, więc ich głos w końcu musi zostać usłyszany.

Historia popularna ludu

Dla precyzji – wspomniane trzy tytuły bynajmniej nie były pierwszymi w tej dziedzinie. Już wcześniej chociażby ukazywały się tomy w serii „Ludowa historia Polski”, prowadzonej przez Przemysława Wielgosza...