Julian Spitosław Kulski, człowiek Starzyńskiego

autor zdjęcia: narodowe archiwum cyforwe

źródło: Rzeczpospolita

Wiceprezydent Warszawy Julian Spitosław Kulski wręcza nagrody pracownikom stołecznej elektrowni, czerwiec 1939 roku

autor zdjęcia: narodowe archiwum cyfrowe

źródło: Rzeczpospolita

Julian Spitosław Kulski (1892–1976)

autor zdjęcia: Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Tablica umieszczona na ścianie zrekonstruowanego Pałacu Jabłonowskich, który przed wojną i w trakcie okupacji pełnił rolę warszawskiego ratusza

Doskonała pamięć Juliana Spitosława Kulskiego pozwoliła na rozwiązanie zagadki śmierci legendarnego prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego.

Stefan Starzyński został aresztowany przez Niemców 27 października 1939 r. w ratuszu. Trafił do więzienia przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie, a potem na Pawiak. Wprawdzie nie zachowała się dokumentacja więzienna (przepadła w czasie powstania warszawskiego), ale jego pobyt w tym miejscu potwierdziło po wojnie kilku świadków. Był wielokrotnie przesłuchiwany. Niemcy traktowali go jako „głowę ruchu niepodległościowego”, który w czasie obrony stolicy mobilizował cywilów do wsparcia dla wojska.

Na temat śmierci Stefana Starzyńskiego krążyło do niedawna wiele plotek i hipotez. Z różnych relacji wynikało, że Starzyński w grudniu 1939 r. miał być widziany m.in. w obozach Dachau, Flossenburg czy w więzieniu Moabit w Berlinie. Wśród varsavianistów krążyła hipoteza, że Niemcy zastrzelili Starzyńskiego w 1939 r. w Natolinie albo ogrodach sejmowych.

Jednak w 2014 roku prokurator Małgorzata Kuźniar-Plota z pionu śledczego IPN w Warszawie, zamykając śledztwo w sprawie zabójstwa prezydenta, wskazała potencjalnych sprawców, określiła czas jego śmierci i okoliczności. Kluczowe okazały się wspomnienia bliskiego współpracownika Starzyńskiego Juliana Spitosława Kulskiego.

Przełom nastąpił w lutym 2012 r., gdy otrzymała ona relację Ernsta Komarka.

Volksdeutsch tłumaczy słowa Starzyńskiego

Jesienią 1939 r. Komarek miał 18 lat, w czasie...