Historia żyje, pokój umarł

autor zdjęcia: Win McNamee / POOL / AFP

źródło: Rzeczpospolita

Paradoks: choć obecny prezydent USA jako taki nie jest zbyt lubiany na świecie, to polityka uprawiana w jego stylu, a przynajmniej polityka bardziej tożsamościowa i przemocowa, jest w cenie. Na zdjęciu: Donald Trump wygłasza orędzie przed połączonymi izbami Kongresu, 4 marca 2025 r.

Gdy wraca rywalizacja mocarstw, powinniśmy mówić już nie o końcu historii, ale o jej spektakularnym wznowieniu – i to w wyjątkowo brutalnym stylu. Globalni gracze przerzucają się groźbami i sankcjami, a zwykli ludzie płacą wysoką cenę za powrót do siłowej polityki.

Banałem byłoby we współczesnym świecie stwierdzenie, że teza Fukuyamy o końcu historii była mocno na wyrost. Zauważył to zresztą sam Fukuyama w swojej niedawnej książce, pisząc o tożsamościach, które triumfują nad końcem historii. Podobnego zdania jest również guru współczesnego progresywizmu Juwal Noach Harari, który w udzielonym w 2024 roku wywiadzie powiedział, że „patrząc na świat, oczywiste jest, że ludzie ponownie skłaniają się do postrzegania go w kategoriach nieuniknionego konfliktu”. Po namyśle dodał zaś, że ten mechanizm dotyczy zarówno sposobu, w jaki „Putin postrzega arenę międzynarodową”, jak i ogólnie tego, że „ludzie coraz bardziej skorzy są do postrzegania świata i polityki wewnętrznej jedynie w kategoriach władzy”.Ta wypowiedź izraelskiego myśliciela nakierowuje w sposób nieuchronny na co najmniej dwie zmienne kluczowe dla współczesnej rzeczywistości politycznej. Po pierwsze, liberalizm kona, również jako teoria stosunków międzynarodowych, a realizm żyje. Po drugie zaś, powrót do przemocy nie ogranicza się tylko do polityki międzynarodowej, ale dotyczy też wewnętrznych podziałów w poszczególnych państwach.

Kto jest największym wrogiem NATO

Problem z teorią „końca historii” polegał na tym, że była ona pisana z perspektywy wygodnego zachodniego salonu, w którym rzeczywiście mogło się wydawać, że...