Dokument, który otworzył drzwi do pojednania

autor zdjęcia: AFP

źródło: Rzeczpospolita

Widok ogólny na przybycie papieża Jana XXIII do Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie, podczas mszy inauguracyjnej pierwszej sesji II Soboru Powszechnego Watykańskiego, czyli Soboru Watykańskiego II, 11 października 1962 r.

To, co dzisiaj wydaje nam się oczywistością, nie wzbudzającą większych emocji, w dwóch posoborowych dekadach było nowością, niekiedy zaskakującą, a temat judaizmu był tylko niewielkim fragmentem wszechobecnych w Kościele soborowych zmian, których znakiem rozpoznawczym był dialog.

60 lat temu, 28 października 1965 r. 2221 ojców Soboru Watykańskiego II, zaakceptowało, przy 88 głosach sprzeciwu, treść „Deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich”, nazywaną od jej pierwszych słów – „Nostra Aetate” (w naszej epoce). Częścią dokumentu był rozdział poświęcony Żydom, radykalnie zmieniający w przestrzeni kościelnej obraz tej społeczności. Co było jego treścią: zauważenie więzi chrześcijaństwa z religią Żydów, znaczenie Starego Przymierza, żydowska narodowość Jezusa, Maryi i Apostołów, odrzucenie oskarżeń o bogobójstwo i przekazu o Żydach odtrąconych i przeklętych przez Boga. Nakazywano dbałość, aby „katecheza i głoszenie Słowa Bożego” były zgodne z „prawdą ewangeliczną i z duchem Chrystusowym”. Potępiano prześladowania, opłakiwano przejawy antysemityzmu, zalecano „obustronne poznanie się”, studia, rozmowy. Taki przekaz wzmacniały i uzupełniały kolejne dokumenty Stolicy Apostolskiej na temat „Wskazówek dotyczących realizacji »Nostra Aetate«" (1974 r.) i „Właściwego przedstawiania Żydów i judaizmu w nauczaniu i katechezie” (1985 r.).

W 1990 r. episkopat w Polsce przygotował pierwszy list pasterski poświęcony „Nostra Aetate”. Był to „fakt bez precedensu” (abp H. Muszyński). Przyjrzyjmy się zatem co działo się w ciągu pierwszego ćwierćwiecza z realizacją zapisów „Nostra Aetate”, które jeszcze dzisiaj określane są mianem...