Jak praktyka organów kreuje (nie)efektywny podatek w systemie estońskiego CIT

Estoński CIT miał być tani i prosty. Nowe interpretacje tworzą jednak absurdalną asymetrię. Inna stawka dla wspólnika i inna dla spółki sprawia, że łączny podatek, zamiast gwarantowanych 20 proc., może wynieść 30 proc.

Ryczałt od dochodów spółek (ryczałt), powszechnie znany jako estoński CIT, wszedł do polskiego systemu podatkowego w styczniu 2021 r. z obietnicą fundamentalnej zmiany. Nie była ona jedynie ogólnym hasłem marketingowym – została precyzyjnie wyrażona w kluczowych dokumentach rządowych. Już w uzasadnieniu do ustawy z 29 października 2021 r. (tzw. Polski Ład, druk sejmowy nr 1532) wskazano na cel zmian, jakim miało być znaczące uatrakcyjnienie ryczałtu m. in. poprzez obniżenie efektywnego opodatkowania. Wprowadzono tam, stosowane obecnie, stawki CIT (10 proc. i 20 proc.) oraz kluczowy mechanizm odliczenia PIT od dywidendy (art. 30a ust. 19 ustawy o PIT). Ministerstwo Finansów (MF) wprost posługiwało się przy tym skonkretyzowanymi wyliczeniami w oficjalnych komunikatach, aby zachęcić podatników do przejścia na ryczałt. Dla przykładu w komunikacie MF ze stycznia 2022 r.: „MF: Zachęcamy do przejścia na estoński CIT” we fragmencie „Dlaczego warto” resort wyjaśniał: „Obniżenie ciężaru podatkowego – łączny podatek (na poziomie spółki i wspólnika) jest niższy. W klasycznym systemie podatek wynosi ponad 26 proc. dla małych i 34 proc. dla większych podatników. Natomiast w estońskim CIT łączne obciążenie spada do 20 proc. (mali podatnicy) i do 25 proc. w przypadku większych podatników”. Te preferencyjne stawki wraz ze szczegółowym sposobem ich obliczenia zostały zawarte w oficjalnych...