Rowerem z meldunkiem i bronią

autor zdjęcia: Archivi Farabola / Bridgeman Images via AFP

źródło: Rzeczpospolita

Gino Bartali, dwukrotny zwycięzca Tour de France i trzykrotny triumfator Giro d'Italia, w trakcie drugiej wojny światowej działał w ruchu oporu. Przewoził m.in. fałszywe dokumenty dla Żydów

Były jednym z najbardziej niedocenianych, a jednocześnie najskuteczniejszych narzędzi konspiracji. Rowery: ciche, nie wymagające paliwa, łatwe do ukrycia, zdolne do szybkiego pokonywania terenów, których nie dało się przejechać samochodem. W okupowanej Europie kolarze-kurierzy odegrali ogromną rolę w łączności, dystrybucji prasy, transportowaniu meldunków i broni.

Rowery znano i wykorzystywano zarówno w polskim, jak i w zachodnim ruchu oporu. Stosunkowo szeroka dostępność jednośladów i zalety w postaci nadawania szybszego tempa w wypełnianiu zadań konspiracyjnych były czynnikami, które zadecydowały o ich powszechnym użyciu.

Znacznie rzadziej posiłkowano się innymi pojazdami takimi jak samochody i motocykle. Nie dość bowiem, że w pierwszej połowie XX wieku posiadała je wyłącznie najbogatsza część społeczeństwa, to jeszcze okupant niemiecki na części podbitych terenów wprowadził bardzo rygorystyczne zasady korzystania z tych pojazdów. Na ziemiach Generalnego Gubernatorstwa Polakom nie wolno było ani posiadać, ani prowadzić samochodów z wyjątkiem sytuacji, gdy czynili to w ramach pracy, wioząc niemieckiego pasażera. Potwierdzeniem uprawnienia był stosowny dokument zaświadczający, że Polak-kierowca jeździ autem służbowo, wykonując polecenia niemieckiego pracodawcy. Dodatkowo Niemcy na szeroką skalę konfiskowali samochody i motocykle należące do Polaków.

W nieco „bezpieczniejszej” sytuacji były rowery, gdyż nie wprowadzono ogólnego zakazu korzystania z nich (chociaż lokalne zakazy okazjonalnie się pojawiały). Czasami rowery rejestrowano, aby jeszcze ściślej kontrolować poszczególne elementy majątku Polaków. Inaczej sytuacja wyglądała na...