Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Joanna d’Arc polskiego wzornictwa

29 listopada 2025 | Plus Minus | Beata Izdebska-Zybała
W czasach PRL Wanda Telakowska pragnęła rewolucji estetycznej, aby Polacy zaczęli otaczać się przedmiotami codziennego użytku, które są przyjemne dla oka, jak opakowania towarów, tkaniny czy nawet wywieszki handlowe szewca albo piekarza
autor zdjęcia: archiwum Muzeum w Stawisku
źródło: Rzeczpospolita
W czasach PRL Wanda Telakowska pragnęła rewolucji estetycznej, aby Polacy zaczęli otaczać się przedmiotami codziennego użytku, które są przyjemne dla oka, jak opakowania towarów, tkaniny czy nawet wywieszki handlowe szewca albo piekarza
Drzeworyt Wandy Telakowskiej „Kajaki” z 1933 r.
autor zdjęcia: archiwum Muzeum w Stawisku
źródło: Rzeczpospolita
Drzeworyt Wandy Telakowskiej „Kajaki” z 1933 r.

Podwójna rocznica urodzin i śmierci Wandy Telakowskiej (1905–1985) wizjonerki, która wierzyła w uzdrawiającą moc piękna w życiu codziennym i poświęciła życie, by uczynić je częścią polskiej rzeczywistości.

Wanda Telakowska już w dwudziestoleciu międzywojennym zyskała rozgłos. Jarosław Iwaszkiewicz pisał, że była „modną postacią Warszawy, chodziła w blasku swej urody, swej postawy Pallas Ateny…” (w mitologii greckiej bogini mądrości – red.). „Indywidualność niepospolita” – określiła ją Irena Krzywicka, również znana ówcześnie pisarka i publicystka.

Na ścieżkę walki o estetykę przedmiotów codziennego użytku weszła jeszcze przed wybuchem wojny, lecz swoje największe batalie rozgrywała w PRL-u. Dzięki niej i utworzonym przez nią Instytucie Wzornictwa Przemysłowego powstawały projekty i wzory mebli, ceramiki, tkanin czy projektów sprzętów RTV i AGD. Bez nich PRL byłby jeszcze bardziej ponury i przygnębiający. Eryk Lipiński, znany rysownik i satyryk napisał, że cały swój talent i energię życia poświęciła „wyrugowaniu z naszej produkcji wszelkiej brzydoty i tandety”.

W gronie jej przedwojennych przyjaciół byli m.in. Julian Tuwim, Jarosław Iwaszkiewicz, Zofia Stryjeńska, Antoni Słonimski czy Irena Krzywicka. Do „towarzystwa” wprowadziła ją Janina Konarska, koleżanka graficzka, żona Słonimskiego. Krzywicka pisała, że ciążyła „całą duszą” do „naszej grupy”, czyli artystów, choć była „praktykującą katoliczką”. Pozostawała w kręgu Skamandrytów, a także jeszcze młodszych poetów, jak...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Wydanie: 13341

Wydanie: 13341

Zamów abonament