Realizm na dopalaczu

autor zdjęcia: Jacek Szydłowski

źródło: Forum

Po 1989 r. zgadzano się, że polską idealistyczną tożsamość trzeba nagiąć do nowych warunków, by stać się integralną częścią Zachodu. Dla młodego pokolenia Polaków jest to coraz mniej zrozumiałe.

Polityka zagraniczna jest domeną działań i zdolności o różnym charakterze, podczas gdy my ćwiczymy się tylko w jednym – w politycznym boksie. Na polskiej prawicy siła rozumiana jest w sposób bardzo wąski, zredukowany do stanowczości i uporu w obstawaniu przy własnym punkcie widzenia.

Kilkadziesiąt lat temu Andrzej Kijowski napisał, że spór między idealistami a realistami w polskiej polityce wybucha średnio co dekadę. Rzeczywiście, gwałtowna niekiedy dyskusja o tym, czy polską politykę powinny budować idealistyczne czy realistyczne cele, towarzyszy Polakom nieprzerwanie od 200 lat z górą. Przy czym, z wyjątkiem dwudziestolecia międzywojennego, spór ten toczył się przede wszystkim w czasach, gdy nie mieliśmy własnego państwa i walczyliśmy o nie. Nurtowało nas pytanie: czy odzyskanie przez Polskę niepodległości jako cel nadrzędny uświęca wszelkie możliwe ofiary, czy też w imię przetrwania Polaków i polskości należy ograniczyć absolutyzm maksymalnych celów, takich jak całkowita niezależność i suwerenność?

Polityka hipokryzji

Ten spór miał ogromne znaczenie w okresie rozbiorów, także w czasach komunizmu, ale tak jak nie zniknął przecież po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., tak jest również obecny dzisiaj, w III RP. Zasadniczo dotyczy tego, jak współcześnie definiujemy własne państwo i w jaki sposób umieszczamy je względem innych na mapie Europy i świata. Postawiłbym tezę, że w pierwszej dekadzie po 1989 r. polska polityka zagraniczna zachowywała jednoznaczny prymat nad polityką wewnętrzną, a także kierowała się odziedziczonymi po przeszłości założeniami tradycyjnego polskiego realizmu.

Obowiązywało...