Z orłem w koronie

źródło: IPN

Przysięga żołnierska w batalionie „Trzaska” 27. Dywizji „Wołyńskiej” Armii Krajowej w 1944 r.

źródło: IPN

Mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” dowódca 5. Brygady Wileńskiej AK, która dokonała wielu brawurowych akcji przeciw komunistom. „Łupaszkę” ujęto w 1948, a zamordowano w 1951 roku

źródło: IPN

Patrol por. Szczepana Żelaznego „Żaby” ze Zgrupowania „Zapory” – Hieronima Dekutowskiego, którego żołnierze najdłużej opierali się komunistom. Ostatni zginął na Lubelszczyźnie w 1963 roku. Zdradzony Dekutowski dostał się w ręce UB w 1947 roku, potwornie katowano go w śledztwie, a zamordowano w 1949 roku

źródło: IPN

Pogrzeb poległych w czerwcu 1946 roku żołnierzy „Zapory” – Janusza Michalaka „Janosika” i Zbigniewa Grodzkiego „Czarnego”

źródło: IPN

Oddział żołnierzy Ruchu Oporu Armii Krajowej z Mazowsza

źródło: IPN

Postrach UB na Podhalu – Józef Kuraś „Ogień”, dowódca oddziału partyzanckiego „Błyskawica”. Osaczony w lutym 1947 roku, ciężko ranny, śmiertelnie poturbowany przez ubeków

źródło: IPN

Założyciel Konspiracyjnego Wojska Polskiego Stanisław Sojczyński „Warszyc” w śledztwie. Rozprawa sądowa zakończyła się wykonanym na nim mordem sądowym

źródło: IPN

Stefan Pabiś „Stefan” – dowódca wołkowyskiego oddziału poakowskiego we wrześniu 1945 roku, wraz z bronią zamelinowaną po przejściu granicy wytyczonej przez Sowietów. Czterokrotnie uciekał z rąk sowieckiego i polskiego aparatu bezpieczeństwa. Mimo ujawnienia aresztowany w 1947 roku, skazany na śmierć, ułaskawiony, wyszedł z wiezienia w 1956 roku. Inwigilowany do końca lat 80. przez SB

źródło: IPN

Brygada Świętokrzyska Narodowych Sił Zbrojnych podczas defilady w Czechach, dokąd dotarła z Gór Świętokrzyskich, i w maju 1945 roku wzięła jeszcze udział w walkach z Niemcami u boku US Army

źródło: IPN

Ppor. Anatol Radziwonik „Olech” – dowódca partyzantki polskiej, która na terenie obwodów Szczuczyn i Lida walczyła z Sowietami aż do 1949 roku. „Olech” zginął w boju

Powojenne powstanie antykomunistyczne. Walka zbrojna, obrona ludności przed terrorem i rabunkiem, życie codzienne

Setki niepodległościowych struktur, które pojawiły się w Polsce po rozwiązaniu Armii Krajowej w styczniu 1945 roku, tworzyli konspiratorzy wyrastający z szeregów Polskiego Państwa Podziemnego. Starali się więc oni nawiązywać wprost do standardów lat 1939 – 1944.

Samoobrona

Cechą charakteryzującą większość oddziałów leśnych przynależnych do poważnych powojennych inicjatyw organizacyjnych był, wbrew opinii ukutej przez komunistyczną propagandę, ich wymiar wojskowy. Począwszy od dyscypliny oraz szkoleń opartych na wzorcach Wojska Polskiego z okresu międzywojennego, a skończywszy na umundurowaniu (reguły te obowiązywały m.in. w DSZ, AKO, WSGO „Warta", Zrzeszeniu WiN, KWP, Zgrupowaniu „Błyskawica"). Dość powszechnie korzystano wprawdzie ze zdobycznych mundurów ludowego Wojska Polskiego, wyróżniając je jednak typowymi dla podziemia niepodległościowego emblematami: orzełkami z koroną, ryngrafami z wizerunkiem Matki Boskiej czy też naszywkami – np. Pogotowia Akcji Specjalnej NZW – SWO – „Śmierć Wrogom Ojczyzny".

Z niczyjego rozkazu

„Bezdomni i Podziemni, jak w bajce szli widmowi. Z niczyjego rozkazu, z własnego wyboru. Już tylko na te próby męstwa i honoru. Już tylko, by tych prochów nie oddać wrogowi". 

Marian Hemar, "O wielkim bojowniku"...