Agonia Rzeczypospolitej

autor zdjęcia: Krzysztof Wyrzykowski

źródło: Rzeczpospolita

Komiks „Żelazny” od „Łupaszki” będziemy publikować w całości od nr. 1 do 8 cyklu „Żołnierze Wyklęci 1943 – 1963”

źródło: IPN

• 549235

Liczebność formacji podziemnych walczących z reżimem komunistycznym przypominała całą armię. Wynosiła 200 tysięcy

Niedawno obchodziliśmy po raz pierwszy jako święto państwowe Dzień Żołnierzy Wyklętych. Ich historię warto poddać zbiorowej, narodowej refleksji...

Druga Rzeczpospolita nie zginęła raptownie, wraz z wejściem wojsk niemieckich i sowieckich w jej granice we wrześniu 1939 roku. Agonia instytucji państwa polskiego, ich długie zanikanie z przestrzeni międzynarodowej i krajowej można opisać oraz zrozumieć jedynie poprzez analizę, także lat powojennych – wydarzeń trwających co najmniej do 1956 roku.

Pod okupacją sowiecką

Niewątpliwie głównym grabarzem polskiej niepodległości była III Rzesza, w latach 1939 – 1941 dzieląca się łupem wojennym z „najwierniejszym sojusznikiem Hitlera" – jak pisał na emigracji Aleksander Bregman. Jednakże ostatnie słowo należało do komunistów moskiewskich i ich polskich podwykonawców. Wojska sowieckie weszły powtórnie na tereny polskie w styczniu 1944 r., gromiąc wycofujące się formacje niemieckie. Jednocześnie jednostki NKWD z gen. Iwanem Sierowem na czele „czyściły" z polskiej partyzantki, głównie akowskiej, obszar Kresów Wschodnich, który – za zgodą aliantów – traktowano już jako integralną część należną Związkowi Sowieckiemu od 1939 r.

W tych warunkach akcja „Burza" prowadzona przez wojskowe i cywilne organa Polskiego Państwa Podziemnego nie mogła się powieść. Po przejściu granicy...