Nakaz sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy
Zasadniczym problemem wymiaru sprawiedliwości jest potrzeba odnalezienia na nowo tożsamości konstytucyjnej sądu, to znaczy oznaczenia w dzisiejszej rzeczywistości jego roli – pisze pierwszy prezes Sądu Najwyższego
Model procesu i dookreślająca go rola sądu są bez wątpienia uwarunkowane systemem ustrojowym. Niezależnie jednak od zmian ustrojowych, społecznych i politycznych, jakie się dokonały w Polsce po roku 1989, sąd miał i ma obowiązek sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy. Obecnie nakaz ten expressis verbis jest wyrażony w art. 45 ust. 1 konstytucji: każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpoznania jego sprawy przed właściwym, bezstronnym i niezależnym sądem. Konstytucyjny nakaz sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy powinien być dziś dla sądów drogowskazem w wymierzeniu sprawiedliwości.
Sąd paternalistyczny
Sąd okresu PRL cechował daleko posunięty paternalizm. Sąd miał obowiązek wykrycia prawdy obiektywnej oraz ochrony szczególnych kategorii podmiotów. Kodeks postępowania cywilnego z 1964 r. (do którego odnoszą się podawane przepisy) wprowadził kategorię tzw. roszczeń uprzywilejowanych. I tak w sprawach, w których powodem była jednostka gospodarki uspołecznionej (j. g. u.), w sprawach o roszczenia alimentacyjne, o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym sąd nie był związany zakresem żądania i orzekał o roszczeniach, jakie wynikały z faktów przytoczonych przez powoda także wówczas, gdy roszczenie to nie było objęte żądaniem lub było w nim zgłoszone w rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania (art. 321 § 2). Również w...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta