Pracownicze plany kapitałowe mają wady

Andrzej Rzońca, Wiktor Wojciechowski Dodatkowe oszczędzanie na emeryturę jest potrzebne, ale nie powinno podbijać kosztów pracy. Dlatego nie tylko pracownicy, ale i pracodawcy powinni mieć opcję wyjścia z PPK.

Polska gospodarka potrzebuje większych oszczędności narodowych. Załamanie się inwestycji w 2016 roku i ich stagnacja przez pierwsze trzy kwartały ubiegłego roku sprawiły, że niedostatek oszczędności nie jest co prawda wiążącym ograniczeniem, jednak jeśli mamy w przewidywalnej perspektywie dołączyć do krajów najzamożniejszych, to udział inwestycji w PKB nie może pozostać na poziomie 18 proc., najniższym od połowy lat 90., musi wzrosnąć do ok. 30 proc. W każdym razie poza Hongkongiem w każdym kraju, który dołączył do państw najzamożniejszych, a w przeszłości dzielił go od nich podobny co Polskę dystans pod względem dochodu na mieszkańca, udział ten znajdował się w okolicach przynajmniej 25 proc.

Żeby pożądany wzrost inwestycji nie zagroził stabilności makroekonomicznej kraju, nie może prowadzić do narastania zadłużenia zagranicznego. Musi więc być finansowany przede wszystkim z narodowych oszczędności. Powinny one finansować także większość bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Wtedy ten rodzaj inwestycji stałby się czystym transferem technologii z zagranicy, bez jakichkolwiek skutków ubocznych (w postaci np. presji na umacnianie złotego osłabiającej kosztową konkurencyjność krajowych firm).

Ale pracownicze plany kapitałowe (PPK) wbrew zapowiedziom rządzących nie rozwiążą problemu niedostatecznych oszczędności narodowych ani nawet go nie złagodzą. Z jednej strony podbiją koszty pracy i uderzą w zyski...