Nad polską nauką debatujmy poważnie

Nie można totalnie krytykować środowiska akademickiego, mając o nim skromną wiedzę. Każdy może wygłaszać dowolne opinie, ale czytelnik powinien mieć szansę odróżnić te, które oparte są na faktach, od tych, które stanowią kompletne fantasmagorie – opowiada Kamilowi Kuleszy dyrektor Instytutu Badań Systemowych PAN.

Misją szkolnictwa wyższego jest przekazywanie wiedzy studentom, rozwijanie umiejętności jej pogłębiania i poszerzanie wiedzy w ramach badań naukowych, a także pełnienie roli ośrodka życia społecznego i kulturalnego. Misję tę w obszarze badań naukowych uzupełniają instytucje zajmujące się wyłącznie lub głównie badaniami. Tak jest na całym świecie, choć rozwiązania szczegółowe, w tym dotyczące finansowania, są rozmaite.

W znakomitej większości krajów państwo ma znaczący udział w finansowaniu nauki i szkolnictwa wyższego. Rozwiązania systemowe obowiązujące w Polsce nie różnią się istotnie, jakkolwiek nakłady na szkolnictwo wyższe i naukę w naszym kraju od dawna pozostają w tyle za średnią europejską i deklaracjami kolejnych rządów. Można to zrozumieć, jako że Polska nadal pozostaje krajem na dorobku, a wiele potrzeb społecznych wygrywa w konkurencji o środki budżetowe.

Realne zwiększenie nakładów to trudna, polityczna decyzja, której powzięcie pozwoliłoby jednak przyśpieszyć rozwój społeczno-gospodarczy poprzez wzmocnienie rozwoju wykwalifikowanych kadr i podniesienie innowacyjności. Szeroka oferta edukacyjna ułatwi też społeczeństwom zmierzenie się z coraz większą ilością wolnego czasu i związanymi z tym zjawiskami socjologiczno-psychologicznymi, jako nieuniknioną konsekwencją postępującej automatyzacji produkcji. Mimo dynamicznego rozwoju narzędzi wspierających...