Organem wykonawczym w sołectwie musi być sołtys

W statucie sołectwa nie można wprowadzić funkcji zastępcy sołtysa. Rada gminy może ustalić zasady, 
na jakich sołtysowi będzie przysługiwać dieta i zwrot kosztów podróży służbowej, ale nie może przyznać mu żadnych 
innych rekompensat.

Zgodnie z art. 5 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) gmina może tworzyć jednostki pomocnicze, w tym sołectwa. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Zasady tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia takich jednostek powinien określać statut gminy. Natomiast organizację i zakres działania danej jednostki (np. sołectwa) ustala rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami (por. art. 35 ust. 1 i 3 u.s.g.). W myśl art. 36 ust. 1 u.s.g. organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka.

Przykład:

Załóżmy, że rada gminy chce utworzyć sołectwo na terenie miasta. W orzecznictwie przyjmuje się, że możliwe jest utworzenie sołectwa w mieście, ale tylko na terenach, którym można przypisać cechy obszarów wiejskich. Niedopuszczalne byłoby więc utworzenie sołectwa na terenie, na którym: nie było wcześniej sołectwa, nie występują uprawy rolne, nie prowadzi się usług rolniczych, nie występuje zabudowa letniskowa, nie rozwija się turystyka oraz występuje zwarta zabudowa miejska (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 lutego 2014 r., sygn. II OSK 2910/13, LEX nr 1418964).

Rada gminy może objąć systemem jednostek pomocniczych obszar całej gminy bądź tylko jej części (por. wyrok NSA w Łodzi z...