Czy mieszkaniec sołectwa może zaskarżyć akt prawny gminy

Postępowanie | Sołectwo i sołtys nie mają zdolności sądowej, nie mogą być stroną w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w tym wnieść skargi do sądu. Prawo takie posiadają indywidualni mieszkańcy jednostek pomocniczych, np. sołectw. Robert K. Adamczewski

Przepis art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) uprawnia mieszkańców gminy do zaskarżania gminnych przepisów. Zgodnie z poglądem reprezentowanym w orzecznictwie, skarga w trybie art. 101 u.s.g. może być wniesiona tylko przez podmiot, którego interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone.

Nie wystarczy sprzeczność z prawem

Do wniesienia skargi w tym trybie nie legitymuje jedynie sama sprzeczność z prawem zaskarżonej uchwały (zarządzenia), ani też stan zagrożenia naruszenia interesu prawnego lub uprawnienia (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 3 września 2004 r., OSK 476/04, z 1 marca 2005 r., OSK 1437/2004). Skarżący musi udowodnić, że zaskarżony akt poprzez naruszenie prawa jednocześnie negatywnie wpływa na jego sferę prawnomaterialną, pozbawia go przykładowo pewnych uprawnień albo uniemożliwia ich realizację. Dlatego – jak podkreśla NSA w wyroku z 12 marca 2013 r., I OSK 1761/12 – skarżący musi wykazać istnienie związku pomiędzy zaskarżonym aktem, a jego konkretną, indywidualną sytuacją prawną.

Na tym tle pojawiają się wątpliwości co do prawa zaskarżania aktów prawnych gminy przez jednostkę pomocniczą gminy – sołectwo. W głównej mierze chodzi o ustalenie, czy takie prawo posiada sołectwo – jako jednostka pomocnicza, zebranie wiejskie i sołtys – jako organy sołectwa,...