Koniec ciemnych lat?

Czy kultura zyskała, czy straciła na zmianie ustrojowej w naszym kraju

Koniec ciemnych lat?

Jerzy Piechowski

Nadchodzi czas, by dokonać bilansu zysków oraz strat kultury polskiej podczas czterech ostatnich lat. I od razu rzuca się w oczy, że rachunek ten jest zdecydowanie ujemny. Zwłaszcza w zestawieniu z dziedzictwem, jakie przejęły postsolidarnościowe ekipy. Niestety, przykra to prawda, niemniej wymowa faktów nie pozostawia wątpliwości i miejsca na złudzenia: w kulturze polskiej nastąpił głęboki regres, którego skutki już widać, a można będzie jeszcze bardziej je odczuć w ciągu najbliższych lat, ponieważ pewne istotne wartości zostały już zniszczone.

Oczywiście, system kultury w PRL wykazywał znamiona choroby. Truizmem jest przypominać o cenzurze tudzież o jej następstwach. Ważne obszary literatury polskiej znalazły się poza zasięgiem wzroku oficjalnych wydawnictw: Ferdynand Goetel, Józef Mackiewicz, Józef Czapski, Beata Obertyńska, Gustaw Herling-Grudziński, Ferdynand Ossendowski -- mnożyć można listę nazwisk i dzieł wykreślonych ołówkiem cenzora ze społecznego obiegu. Już jednak w osiemdziesiątych latach wydawnictwa podziemne skutecznie wypełniały dużą część "białych plam" w historii oraz w literaturze.

Rzecz jasna, że sama obecność podziemnych wydawnictw, dwutorowość obiegu informacji, a także...