Choć uświęcone, czasem nieważne

Kościelne procedury kształtowały się przez wieki.

Instytucja małżeństwa w prawie kanonicznym ma dwa wymiary: prawny i sakramentalny. Małżeństwo w Kościele katolickim uznaje się zatem za ważne i nierozerwalne, jeśli będą spełnione jednocześnie trzy, oprócz oczywistej – czyli odmienności płci – przesłanki (warunki) konieczne, wymagane przez Kościół. To: prawidłowa zgoda małżeńska, brak przeszkód małżeńskich oraz kanoniczna forma jego zawarcia, tzw. ślub kościelny. Małżeństwo takie jest z mocy prawa kanonicznego niewzruszalne, nie można go zatem, w świetle prawa kościelnego, ani unieważnić, ani tym bardziej rozwiązać (z wyjątkiem małżeństwa niedopełnionego). Takie pojęcia jak „rozwód kościelny" czy „unieważnienie małżeństwa", są obce doktrynie i prawu Kościoła.

Może się jednak zdarzyć, że Kościół i jego ustawodawstwo przyjmą możliwość nieważnego zawarcia związku małżeńskiego. Dzieje się tak, gdy pomimo zachowania form zewnętrznych, całej celebry i powszechnego przekonania, że małżeństwo zostało zawarte, w rzeczywistości z powodu braku spełnienia któregoś z wymienionych warunków nie zostaje ono zawarte.

Co kościelne, a co świeckie

Jaka jest zatem różnica między kanonicznym stwierdzeniem nieważności małżeństwa a unieważnieniem małżeństwa przez sąd cywilny? Stosowny sąd kościelny (biskupi) stwierdza niezawiązanie (niezadzierzgnięcie) węzła małżeńskiego, że do zawarcia małżeństwa w...