Wspólnicy wielkiej zdrady

źródło: Rzeczpospolita

Jan Piotr Norblin (1745–1830), „Sejmik w kościele” – rysunek wykonany przez artystę w 1785 r.

Pierwsza Rzeczpospolita, a szczególnie jej sarmacka epoka, budzi u współczesnych Polaków skrajne emocje.

Od wielkiego poczucia dumy i tęsknoty za utraconą chwałą, po głęboko zaszczepione przekonanie, że była to epoka szczególnej niesprawiedliwości społecznej, anarchii, warcholstwa i bezhołowia. Jeszcze do niedawna potomkom szlachty jawiła się jako utracona kraina bohaterów, blasku szabli i splendoru wielkich zwycięstw. Dla potomków chłopów, a jest ich zdecydowanie więcej, były to przede wszystkim czasy pańszczyzny i degradacji włościan do poziomu niewolników.

Współcześnie te różnice klasowe, które jeszcze wiek temu niewidzialnie polaryzowały naród na kasty, są już nieuchwytne. Zacierają się nawet kontrasty między ludźmi urodzonymi na wsi a tymi wychowanymi w mieście. Pierwsi uciekają od prowincjonalnej prozaiczności do zgiełku miast, a drudzy z tęsknoty za rustykalnym spokojem przenoszą się na wieś. Internet, telewizja...