Kręte drogi sowieckich Niemców

źródło: SZ-Photo/Forum

Niemieccy osadnicy w drodze do sowieckiej Rosji, 1929 r.

źródło: SZ-Photo/Forum

Młodzi niemieccy osadnicy w osadzie Wołga Rachów w Karpatach ukraińskich, 1938 r.

źródło: Wikipedia

Denis Fonwizin (1744–1792), rosyjski komediopisarz niemieckiego pochodzenia

Najkrwawszą wojnę w historii ludzkości rozpętała III Rzesza. Trudno się dziwić, że po drugiej stronie frontu każdy człowiek o germańskich korzeniach stawał się zdrajcą. Stereotyp wroga szczególnie zemścił się na sowieckich Niemcach.

Niemieckie osadnictwo odegrało w historii Rosji tak doniosłą rolę, że kolejnym pokoleniom emigrantów nadano poufałą nazwę rosyjskich, a następnie sowieckich Niemców. Drang nach Osten (niemieckie parcie na wschodnią Słowiańszczyznę) zaczęło się w XI w., o czym świadczy kronika odnotowująca istnienie „niemieckiego dworu" w Wielkim Nowogrodzie. Było to w 1098 r., a dworem nazywano miejsce, w którym żyli i składowali towary niemieccy kupcy. Handel był przyczyną ich obecności na Rusi.

Gdy w siłę urosło Księstwo Moskiewskie, wizyty Niemców nabrały większego rozmachu. Po części z powodu wojen Iwana IV Groźnego o Liwonię i Inflanty, skolonizowane przez żywioł niemiecki, który brano do niewoli. Po części z powodu polityki moskiewskiego dworu. Ruś nadrabiająca wieczne zacofanie potrzebowała oficerów, mistrzów wytwarzania broni palnej oraz inżynierów i górników. Wielkim zaufaniem cara i bojarów cieszyli się niemieccy medycy.

Niemieckie słobody

W XVI w. w carskiej stolicy powstała niemiecka słoboda, czyli odrębna, wręcz izolowana, dzielnica zamieszkana przez zwartą diasporę zachodnią, na czele z przybyszami z Niemiec. Na wzór moskiewski niemieckie słobody powstały w innych miastach Rusi.

Od panowania Piotra I rola Niemców tylko rosła. XVIII w. był okresem gwałtownej westernizacji, czyli modernizacji...