Sprawiedliwi muzułmanie

źródło: ullstein bild/Getty Images

Przywitanie w Trypolisie dowódcy Africa Korps marszałka Erwina Rommla przez włoskiego generała Italo Gariboldiego. Marzec 1941 r.

źródło: Tallandier / Rue des Archives / Forum

Si Kaddour Benghabrit, założyciel Wielkiego Meczetu w Paryżu Si Kaddour Benghabrit, założyciel Wielkiego Meczetu w Paryżu

autor zdjęcia: John Macdougall

źródło: AFP

Uroczystość pośmiertnego wręczenia dr. Mohamedowi Helmy'emu tytułu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w Berlinie 26 października 2017 r.

W czasie II wojny światowej potrafili witać się dziarskim „Heil Hitler". Wyczekiwali wyzwolenia przez Wehrmacht spod władzy Brytyjczyków czy Francuzów. Po wojnie uczyli się, że Holokaust to kłamstwo. A jednak Arabowie zapisali niejedną chwalebną kartę w kronice ratowania Żydów podczas wojny.

Zdawał sobie sprawę, że nie jest w stanie zmienić świata. Ale wiedział też, że może uratować jedną dziewczynę" – tak po latach opisywano bohaterską postawę Mohameda Helmy'ego. „Widział prześladowanych ludzi i czuł, że jego obowiązkiem jest działanie w ich obronie" – uzupełniała tę opinię Irena Steinfeldt, dyrektorka działu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata Yad Vashem.

21-letni Egipcjanin, urodzony w sudańskim Chartumie, przyjechał do Berlina w roku 1922, żeby studiować medycynę oraz praktykować w jednym ze szpitali. Choć po I wojnie światowej niełatwo było żyć w Niemczech, to Helmy zdołał się jakoś zadomowić. Kłopoty zaczęły się jednak po dojściu do władzy Adolfa Hitlera. Wbrew późniejszym umizgom nazistów do Arabów czy muzułmanów w ogóle ustawy rasowe dotyczyły również ich. Helmy został zwolniony ze szpitala i dwukrotnie aresztowany.

Gdy nad Renem zaczęło się polowanie na Żydów, Helmy ukrył przed nimi jedną ze swoich dawnych pacjentek – 21-letnią Żydówkę Annę Boros. Wspierał też jej matkę, ojczyma i babcię, którzy schronili się w innej kryjówce w Berlinie. I był w tym skuteczny. Cała rodzina przetrwała wojnę aż do zwycięstwa aliantów.

„Wszystko, co dla mnie zrobił, miało swoje źródło w dobroci jego serca i będę mu za to wdzięczną całą wieczność" – napisała po latach Boros. Jej rodzina wyjechała z...