Amerykańskie korzenie integracji europejskiej

źródło: AFP

Od lewej: Paul-Henri Spaak z Belgii, ówczesny przewodniczący Rady Europy, minister finansów Francji Paul Reynaud, brytyjski premier Winston Churchill i francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman. Strasburg, 11 sierpnia 1950 r.

źródło: Getty Images

Dwóch inicjatorów Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali: Jean Monnet i Robert Schuman, 23 lipca 1952 r.

źródło: AFP

Walter Hallstein (1901–1982) – niemiecki polityk, profesor prawa, pierwszy przewodniczący Komisji Europejskiej w latach 1958–1967

źródło: Getty Images

W Quai d’Orsay Walter Hallstein, przewodniczący niemieckiej delegacji ds. negocjacji w sprawie EWWiS, oraz Jean Monnet reprezentujący Francję podpisują Deklarację Schumana, 19 marca 1951 r.

Plan powstania wspólnej przestrzeni gospodarczej w Europie był po wojnie wdrażany z inicjatywy USA. Na Starym Kontynencie kopiowano rozwiązania New Deal. Narzędziami Amerykanów byli europejscy politycy wspierani przez CIA.

William Bullitt, szara eminencja amerykańskiej dyplomacji (ambasador w Moskwie w latach 1933–1936 i w Paryżu w latach 1936–1940), wspominał, jakie wrażenie robiła na nim Europa widziana z okien samolotu w 1939 r. Patrzył na Stary Kontynent i nie mógł się nadziwić, że jest na nim tyle „małych, śmiesznych kraików", które za chwilę rzucą się sobie do gardeł. Myślał wówczas, że dużo efektywniej byłoby połączyć wszystkie te kraje w jeden wielki rynek, zarządzany w stylu rooseveltowskiego New Deal i szeroko otwarty dla amerykańskich korporacji. Okazja do wprowadzenia tego planu w życie nadarzyła się dopiero po 1945 r. Amerykanie dyktowali wówczas warunki zniszczonej, zadłużonej i straumatyzowanej Europie Zachodniej. By wprowadzić swój plan w życie, potrzebowali jednak europejskich podwykonawców. Polityków, z których dałoby się zrobić „ojców zjednoczonej Europy".

Follow the money

Proces jednoczenia się Europy miał w pierwszych dwóch dekadach dyskretne, ale bardzo wymierne wsparcie Waszyngtonu. Udzielano go m.in. poprzez Amerykański Komitet na rzecz Zjednoczonej Europy (ACUE). Ta założona w 1948 r. organizacja była dzieckiem CIA. Kierował nią pułkownik William Donovan, w czasie II wojny światowej szef OSS, czyli...