Marketem nie rządzą siły przyrody

Sądy próbują obciążać sieci handlowe odpowiedzialnością za wypadki klientów, którym one nie zawiniły i na które nie miały wpływu. Tymczasem markety nie powinny odpowiadać na zasadzie ryzyka.

W ostatnim czasie zdarza się, że sądy próbują obciążać markety odpowiedzialnością za wypadki klientów na zasadzie art. 435 § 1 kodeksu cywilnego. Ta reguła odpowiedzialności nie zależy od winy sprawcy. Taki kierunek orzeczniczy nie wydaje się właściwy. Niemniej dla właścicieli marketów może być niepokojący.

Na zasadzie ryzyka

Cywilna odpowiedzialność odszkodowawcza z zasady opiera się na winie. W dużym uproszczeniu – odpowiada ten, kto zawinił powstaniu szkody. Nie jest to jednak żelazna reguła odpowiedzialności. Istnieją odmienności i jedna z nich dotyczy zakładów i przedsiębiorstw, które są napędzane siłami przyrody – elektrycznością, gazem, parą, paliwami płynnymi itp. Już samo funkcjonowanie takich przedsiębiorstw stwarza większe niebezpieczeństwo wypadków. Dlatego przewidziano dla nich surowszą odpowiedzialność. Jest to odpowiedzialność według tzw. zasady ryzyka.

Przy zasadzie ryzyka nie ma znaczenia brak winy firmy. Może ona odpowiadać za szkody nawet wtedy, gdy jej działanie było prawidłowe i zgodne z prawem. Odpowiedzialność wchodzi w grę, choćby przedsiębiorstwo w ogóle nie zawiniło wypadkowi. Broniąc się przed taką odpowiedzialnością, firma ma niewielkie pole manewru. Jedyna skuteczna obrona to udowodnienie, że szkodę wyrządziła siła wyższa, poszkodowany lub osoba trzecia, za którą firma nie odpowiada. W praktyce uwolnienie...