Konstytucja przez wielkie K

Choć krótko obowiązywała, pozostaje symbolem tego, co oświecone w polskiej kulturze.

Polska Konstytucja 3 maja jest wyjątkowa nie tylko dzięki temu, że była drugą ustawą zasadniczą na świecie, a pierwszą w Europie. Uchwalona 3 maja 1791 r., była niczym ostatni promień słońca, który rozświetlił zapadający nad Polską zmierzch. I chociaż jej uchwalenie nie zapobiegło największej katastrofie, którą był podział państwa między sąsiednie supermocarstwa, to przyczyniło się do utrwalenia i zachowania polskiej tożsamości prawnej oraz historycznej w najtrudniejszych czasach.

Powołana za późno

Niewykluczone, że gdyby została powołana do życia wcześniej, dzieje naszego kraju potoczyłyby się inaczej. Możliwe wręcz, że zostałyby mu oszczędzone 123 lata niewoli. Główną ideą twórców Konstytucji było przecież opracowanie remedium na największą bolączkę, pełen wad system polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, oparty na zasadach wolnej elekcji oraz demokracji szlacheckiej. To właśnie wolna elekcja oraz system demokracji szlacheckiej z niesławnym liberum veto na czele doprowadziły do poważnego osłabienia Polski, jej podległości względem sąsiadów, a w konsekwencji do zaborów. Wprowadzone przez Konstytucję zmiany ustrojowe co prawda zlikwidowały te nieprawidłowości poprzez szereg reform, ale – niestety – za późno. Ani zmiana systemu wolnej elekcji na monarchię dziedziczną, ani ograniczenie demokracji szlacheckiej (poprzez m.in. odebranie prawa...