Mój prywatny więzień

źródło: Rzeczpospolita

autor zdjęcia: Library of Congress/Corbis/VCG/Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

Szef straży zakładu karnego w Auburn obiecał, że przeobrazi osadzonych w „milczące i odosobnione maszyny do pracy” – w dzień mieli pracować, noce zaś spędzać w zamkniętych celach, rozmyślając nad swymi przestępstwami

W niemal każdym stanie USA uwięzienie oznaczało pracę przymusową na rzecz biznesu. Większość zakładów karnych coraz bardziej przypominała olbrzymie fabryki tekstylne, z których zaczynał słynąć amerykański przemysł.

Nasz dzisiejszy system prywatnego więziennictwa narodził się w latach osiemdziesiątych XX wieku, ale interesy komercyjne sterowały praktykami penitencjarnymi już od czasów poprzedzających wojnę o niepodległość USA. W okresie kolonialnym Wielka Brytania traktowała Amerykę jako składowisko skazańców. W roku 1717 parlament brytyjski przyjął ustawę wysiedleńczą, zgodnie z którą skazani za włamania, rozboje, krzywoprzysięstwo, fałszerstwo czy kradzież mogli decyzją sądu zostać „wysiedleni do Ameryki na nie mniej niż siedem lat”, zamiast trafić na stryczek. Nawet drobne przestępstwa, takie jak kłusownictwo rybackie czy kradzież srebrnej łyżeczki, były karane śmiercią, więc skazańcy często błagali sędziów o łaskę wysiedlenia do Ameryki.

Skutych łańcuchami wieźli za ocean pod pokładami statków przedsiębiorczy kupcy, często z doświadczeniem w handlu afrykańskimi niewolnikami. Dominującą pozycję w tej branży zajmowało ledwie parę firm, które brały od Korony Brytyjskiej nawet po pięć funtów za każdego wywiezionego więźnia. Stawki te nie wystarczały jednak, by zachęcić kupców do wypraw transatlantyckich, parlament oddał więc świadczącym usługę „własność i przychód z trudu” przestępców za cały okres wygnania. Kiedy tylko skazańcy trafiali pod nadzór przewoźników, władze brytyjskie zrzekały się wszelkiej...