Transparentność to zaufanie do sądu

Jawność postępowania w obliczu nacisków opinii publicznej i mediów może stać się przekleństwem.

Jawność postępowania sądowego jest podstawową zasadą prawa do sądu, a od tysiącleci wymierzanie sprawiedliwości ma charakter publiczny. W starożytnym Rzymie procesy sądowe odbywały się na placu przy głównych świątyniach i tłumy mogły obserwować oraz kibicować stronom. Cyceron, adwokat, urzędnik publiczny, wyraził to słowami: „Z pewnością nic nie jest ważniejsze niż uświadomienie sobie, że narodziliśmy się dla sprawiedliwości”.

Określenie granic

Wiek XX po doświadczeniach wojen stał się czasem uzgodnienia fundamentalnych zasad prawnych gwarantujących pokój, sprawiedliwość, poszanowanie praw jednostek i grup. W art. 47 Karty praw podstawowych znajdujemy gwarancję sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy. Za naruszenie praw i wolności zagwarantowanych przez prawo Unii każdy ma prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem. Jednym z warunków jest jawność postępowania. Artykuł 6 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: konwencja) stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy. Przepisy krajowe również je gwarantują: w art. 45 Konstytucja RP mówi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy, a zasada jawności rozprawy powtórzona jest w art. 355 kodeksu postępowania karnego i art. 9 kodeksu postępowania cywilnego. Ograniczenie i wyłączenie jawności może być stosowane...