Geniusz kina i cudze pomysły

autor zdjęcia: materiały prasowe

źródło: Rzeczpospolita

„Bohater” Asghara Farhadiego to zdobywca Grand Prix na festiwalu Cannes w 2021 roku, ale reżyser wykorzystał w nim opowieść z filmu młodej irańskiej dokumentalistki

W Iranie reżyserzy są skazywani na więzienie, mają zakaz wykonywania zawodu. Najwybitniejszy z nich, zdobywca dwóch Oscarów, Asghar Farhadi potrafi tego uniknąć. Ale i on zaczyna mieć kłopoty. Choć z innego powodu.

W Iranie powstaje około 100 filmów rocznie. Głównie komedie romantyczne, oczywiście w wydaniu lokalnym. Romanse się zdarzają, ale na końcu właściwe wartości zwyciężają, a niemoralni bohaterowie zostają ukarani. Świat ma jednak inny obraz kina irańskiego. Od dekad filmowcy z tego kraju borykają się z cenzurą, robiąc obrazy polityczne, mają zakaz pracy, a nawet wyroki sądowe. Często są skazani na emigrację. Inni starają się jakoś kluczyć pomiędzy zakazami i nakazami.

Do tych ostatnich należy Asghar Farhadi, jego „Rozstanie” i „Klient” zdobyły Oscary w kategorii najlepszego filmu zagranicznego, on sam za scenariusz pierwszego tytułu dostał nominację do tej statuetki. Ma też Złoty Glob, berlińskiego Złotego Niedźwiedzia, francuskiego Cezara i mnóstwo innych nagród. Bo jego filmy, choć osadzone w realiach islamu, są całkowicie uniwersalne. Pracował we Francji i Hiszpanii, ale najlepiej czuje się w rodzimym Iranie. Tu w przeciwieństwie do wielu jego kolegów, których w ojczyźnie dotykają represje, może tworzyć w miarę spokojnie.

A jednak ostatnio nad głową Irańczyka zbierają się ciemne chmury. Coraz głośniej mówi się, że kradnie pomysły na filmy, a nazwisk współpracowników nie umieszcza nawet w napisach końcowych. Rachel Aviv, autorka artykułu w „New Yorkerze”, bardzo dokładnie to zweryfikowała, skupiając się przede wszystkim na dramacie jego studentki,...