Dekalog między rupieciarnią i okopami Świętej Trójcy

autor zdjęcia: Jacek Domiński/REPORTER

źródło: Rzeczpospolita

Małgorzata Kożuchowska w „Dekalogu” w Narodowym odgrywa m.in. sceny z „Krótkiego filmu o miłości”. „Czego tam nie ma: i stalkerstwo jako przejaw romantycznej miłości, i gwałt kobiety na mężczyźnie…” – narzeka autorka jednej z recenzji spektaklu

Teatralna adaptacja dzieła Krzysztofa Piesiewicza i Krzysztofa Kieślowskiego musi być wydarzeniem. A jeśli jej wystawienia podejmuje się jeden z najlepszych teatrów w Polsce – Narodowy Jana Englerta – jest takim wydarzeniem w dwójnasób. Tyle że w Polsce zwyczaj dyskutowania o zdarzeniach kulturalnych zanika, chyba że są one pretekstem do młócki ideologiczno-politycznej.

Po premierze miałem wrażenie, jakby recenzenci nie kwapili się do podsumowań. Ale może potrzebowali czasu, aby się z wyzwaniem takiego bilansu zmierzyć? Skądinąd polska krytyka teatralna podlega erozjom – z najróżniejszych powodów. W końcu jednak trochę tekstów o „Dekalogu” powstało.

Siła serialu, pytania o adaptację

Najpierw o wadze filmowego pierwowzoru. Kieślowski przystąpił do pracy nad nim u schyłku PRL-u. Dwa samodzielne filmy „Krótki film o miłości” (przykazanie szóste) i „Krótki film o zabijaniu” (przykazanie piąte) oglądaliśmy jeszcze przed przełomem 1989 roku. Stały się one dla inteligenckich elit ważnymi punktami odniesienia, takie w każdym razie odnosiłem wrażenie, sam byłem wtedy człowiekiem kończącym studia i zaczynającym pierwszą pracę – nauczyciela.

Serial złożony z dziesięciu odcinków ilustrujących kolejne przykazania został pokazany przez państwową telewizję już w III RP – w latach 1989–1990. I znów mam poczucie, dokumentowane własnym wspomnieniem, że to się przeżywało, o tym się rozmawiało. Pewne symboliczne akcenty „Dekalogu” (choćby pojawiająca się w każdym odcinku postać Artura Barcisia – anioła stróża?) przeszły do kodu kulturowego przynajmniej starszych generacji.

Sam nie wszystkie odcinki przyjmowałem jednakowo entuzjastycznie. Miejscami miałem wrażenie nadmiernej dyskursywności generowanej...