Pociechy pod ochroną (1)

Odpowiedzialność karna opiekunów i rodziców za zaniedbania wobec dzieci.

Zbliżający się okres wakacji sprzyja zastanowieniu się, jaka jest odpowiedzialność rodziców i opiekunów prawnych za znajdujące się pod ich opieką dzieci. W szczególności uwagę należy poświęcić potencjalnej odpowiedzialności karnej za wypadki wynikające z nieumyślnego działania lub zaniechania.

Do popełnienia czynu zabronionego lub wypadków dochodzi w wyniku tzw. czynów umyślno-nieumyślnych (tj. gdy czyn jest umyślny, ale następstwo kwalifikujące czyn jest nieumyślne) i takie sytuacje należy omówić osobno. Zaznaczmy przy tym, że celem niniejszego tekstu nie jest omawianie różnych form nieumyślności czy też różnych koncepcji doktrynalnych opisujących tak złożone pojęcie jak wina. Prowadzona praktyka skłania raczej do zasygnalizowania pewnej tendencji do przesuwania granic reguł ostrożnościowych definiujących czyn nieumyślny w kierunku zwiększenia pola odpowiedzialności karnej.

Granice wyznaczane przez standard ostrożności

Warto przypomnieć, że przestępstwo może być popełnione nieumyślnie wyłącznie wtedy, gdy wprost stanowi o tym ustawa. Ustawodawca zdefiniował również podstawowe zręby nieumyślności, odwołując się w art. 9 § 2 kodeksu karnego do reguł ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Już z samego tego sformułowania wynika zaś, że jasne i precyzyjne określenie treści reguł nie jest możliwe na podstawie samej lektury ustawy...