Sztuka pokonała nazizm w jego kolebce

autor zdjęcia: mat .pras.

źródło: Rzeczpospolita

Paweł Kowalewski z portretem matki zatytułowanym „Zosia”

autor zdjęcia: mat .pras.

źródło: Rzeczpospolita

„1 stycznia” Wilhelma Sasnala przedstawia Auschwitz-Birkenau widziany przez tylne okno samochodu

W Monachium prace polskich artystów – Hertzberg, Kowalewskiego, Mastalerz, Romik, Sasnala, Żmijewskich – przywracają pamięć o skazanych na zagładę w miejscu, skąd wychodziły rozkazy nazistów.

Działające od 2015 r. NS-Dokumentationszentrum, czyli Centrum Dokumetancji narodowego socjalizmu, to miejsce w Monachium szczególne i położone w szczególnym miejscu. Usytuowane w centrum miasta nieopodal Königsplatz, utrzymanego w stylu neoklasycystycznym, który – na zlecenie bawarskiego króla Ludwiga I – miał wykreować w Monachium aurę ateńskiego Akropolis z monumentalnym wjazdem przez Bramę Propylaea. Z przeciwnych stron placu do dziś patrzą na siebie Gliptoteka, czyli muzeum archeologiczne, oraz Staatliche Antikensammlungen z kolekcją sztuki antycznej.

Naziści, przejmując władzę w Niemczech, opanowali Königsplatz najpierw swoimi manifestacjami, a potem pobliski pałac przemianowaali na Brunatny Dom, centrum dowodzenia NSDAP. To na Königsplatz hitlerowcy spalili książki swoich politycznych wrogów, zaś tuż obok Brunatnego Domu wznieśli Ehrentempel, czyli „świątynie honoru”, gdzie złożono szczątki 15 nazistów zabitych podczas puczu w 1923 r., wykreowanych przez Hitlera na męczenników.

W filmie prezentowanym w archiwum można obejrzeć zapis wysadzenia w powietrze przez Amerykanów nazistowskiego mauzoleum w 1947 r., choć porośnięte chwastami fundamenty uważny przechodzień i dziś zauważy bez problemów. Ważniejsze jest to, że NS-Dokumentationszentrum przypomina korzenie zbrodniczego nazizmu, ostrzega przed tym, jak rodzi się totalitaryzm. Na stałej...