Krzyż. Wiedza, która nie daje spokoju

autor zdjęcia: Alamy Stock Photo/be&w

źródło: Rzeczpospolita

Stamtąd widać całą wieczność i cały Wszechświat. „Chrystus św. Jana od Krzyża”, Salvador Dali, obraz z 1951 r.

autor zdjęcia: AKG/be&w

źródło: Rzeczpospolita

Święta Edyta Stein (1891–1942)

Klauzura nie była ucieczką, miejscem schronienia, zabawą w chowanego ze światem. Jak Łucja dostała się do Narnii i została jej królową, tak Edyta dotarła do „pełni życia z całym jego cierpieniem i rozkoszami” i stała się Teresą Benedyktą od Krzyża. W jej losie – filozofa i pierwszej od czasów starożytności świętej Kościoła katolickiego pochodzenia żydowskiego – zbiegają się Ateny, Jerozolima i Rzym.

Gaz wydzielał się z lampy. Czytała do późna, zapomniała jej wyłączyć. Uratował ją i śpiącą obok siostrę ból głowy; ciężkie odurzenie trującą, niewidzialną substancją. Przyjęła ocalone cudem życie jak nietrafiony prezent. Zapytała tylko „Dlaczego w tej głębokiej ciszy nie zostawiono nas w spokoju?”.

Między tamtą nocą a śmiercią Edyty Stein w komorze gazowej obozu Auschwitz-Birkenau minęły trzy dekady. 30 lat będących odpowiedzią na tamto retoryczne pytanie. Jej życie nie zostawia nas w spokoju. Każdy fragment tej biografii, napisane przez nią książki i podjęte decyzje, jest jak szarpanie za ramię: „Wstawaj, obudź się. Coś cię zatruwa. Rusz się, bo inaczej umrzesz”.

Pewnie gdyby żyła dzisiaj, jej sprawa zostałaby załatwiona dużo łatwiej; zdiagnozowano by u dojrzewającej Edith chorobę dwubiegunową albo którąś z nerwic. Jednakże jej „schorzenie” tylko z zewnątrz wyglądać może na następujące po sobie na przemian okresy manii i depresji. Chorobliwy niepokój, pośpiech, wielkie nienasycenie i rozpacz, kiedy kolejne obietnice ukojenia okazywały się niewystarczające (za płytkie, za mało intensywne, niewystarczająco realne), można zdiagnozować wyłącznie słowami św. Pawła: „Niespokojne jest moje serce, dopóki nie spocznie w Tobie”.

Gdy ciężarówka Gestapo podjechała pod mury klasztoru karmelitanek bosych w holenderskim Echt, Edyta wzięła swą rodzoną siostrę za rękę, mówiąc:...