Historia ludowa czy ludożercza

źródło: Rzeczpospolita

Co widziała Matka B. Opowieści z Barda”, Tomasz Karamon, wyd. Dowody „Z puszczy i bagien. Podlaskie opowieści ludowe”, Michał Chomiuk, wyd. Paśny Buriat

autor zdjęcia: Gerard/REPORTER

źródło: Rzeczpospolita

Figura Matki Boskiej Bardzkiej, czyli bohaterka bardzo dobrej reportersko-historycznej książki „Co widziała Matka B.” Tomasza Karamona. Według badaczy zabytków została wyrzeźbiona z drewna około 1011 roku

Lokalne tradycje, zwyczaje, legendy i podania można opisywać na różne sposoby. Jak bardzo, pokazują dwie książki z dwóch stron Polski oddalonych od siebie o 600 km – Podlasia i ziemi kłodzkiej.

Mało jest tak uliteraturowionych miasteczek jak dolnośląskie Bardo, reklamowane niekiedy jako Miasto Cudów. No bo o jakiej innej dwutysięcznej miejscowości pisali nobliści, etnografowie, feministyczne prozaiczki, reporterzy? Może jeszcze o Kazimierzu Dolnym i tyle. Było opowiadanie Olgi Tokarczuk „Bardo. Szopka”, które ukazało się w tomie nowel „Gra na wielu bębenkach” w 2002 r. Agnieszka Szpila, zanim napisała głośne „Heksy”, odmówiła przyjęcia Grand Pressa i odcięła się od Moniki Strzępki w Teatrze Dramatycznym, opublikowała w 2018 r. powieść o tytule właśnie „Bardo”. Jej akcja rozgrywała się w trakcie pielgrzymki do sanktuarium maryjnego w tejże miejscowości. Teraz z kolei Tomasz Karamon wydał książkę „Co widziała Matka B.”.

Przedziwna to literatura, niezwykle ciekawa i barwna. Kroniki Barda są tam opowiadane jakby od wewnątrz, z perspektywy kościelnych murów, fundamentów domów i kamieni w moście łączącym dwa brzegi Nysy Kłodzkiej. Trochę tak jak to robił, nie przymierzając, Ivo Andrić w „Moście nad Driną”, gdy opisywał dzieje bałkańskiego Wiszegradu.

Bardzo historyczne Bardo

Bardo to niewielka, acz wiekowa miejscowość położona nad Nysą w Górach Bardzkich, czyli jakby u wrót ziemi kłodzkiej. Dziś przebiega przez nią krajowa ósemka, można ją wręcz...