100 lat z Chopinem. Jak wskrzeszono pamięć o genialnym pianiście

autor zdjęcia: AdobeStock

źródło: Rzeczpospolita

Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach, najbardziej znany na świecie polski monument

autor zdjęcia: PAP/CAF/Stanisław Czarnogórski

źródło: Rzeczpospolita

Jerzy Żurawlew, pomysłodawca konkursu chopinowskiego, 1964 rok

autor zdjęcia: PAP/Andrzej Lange

źródło: Rzeczpospolita

XVIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, 2021 rok. Trzeci dzień finału. W sali koncertowej Filharmonii Narodowej w Warszawie gra polski pianista Jakub Kuszlik

Pierwszy Międzynarodowy Konkurs Chopinowski odbył się w styczniu 1927 roku. Za dwa lata będziemy obchodzić 100. rocznicę tego wydarzenia. To dziś jeden z najważniejszych konkursów pianistycznych na świecie. Początki nie były łatwe.

Inicjatorem wydarzenia był prof. Jerzy Żurawlew (1886–1980), pianista i pedagog. Dokładał starań, by spuścizna chopinowska nie przepadła, nastał bowiem moment, gdy twórczość Chopina odchodziła w zapomnienie. Coraz rzadziej grywano go na koncertach, znikał też powoli z programów nauczania. Traktowano go jako ckliwego, romantycznego kompozytora, naznaczonego ideą patriotyzmu. „(…) kiedy po pierwszej wojnie światowej w Paryżu, który miał rangę centrum sztuki współczesnej, zapanował neoklasycyzm ze Strawińskim i Prokofiewem na czele, młodzież pianistyczna w ogóle odwróciła się od Fryderyka Chopina, uważając go za reprezentanta sentymentalizmu zalatującego stęchlizną” – pisał Jerzy Waldorff w książce „Wielka gra”.

A gdy już za wykonanie Chopina się brano, często popadano w maniery, które nie służyły kompozycjom. Waldorff pisał o uczniach Chopina – prawdziwych i samozwańczych – którzy „jęli grywać Etiudy i Preludia rozhisteryzowane rubatem, przedbitkami w lewej ręce i arpedżiowaniem akordów, Nokturny rozmazywali za pomocą nadużywanego pedału, a w Polonezach grzmieli na klawiaturach aż do zrywania strun, co miało oznaczać gotowe do bohaterskich zrywów współczucie Polsce zakutej w kajdany”. Zaznaczał, że szczególną rolę wśród przesadnych interpretatorów Chopina odegrały dwie przedstawicielki polskiej arystokracji wykazujące się postawą...