Egzemplarz utworu – o co chodzi i dlaczego to ważne

W prawie autorskim z jednej strony posługujemy się pojęciem utworu, a z drugiej mówimy o egzemplarzu utworu. Choć może się wydawać, np. patrząc na rzeźbę, że to to samo, to jednak różnice są ogromne.

Czym zatem jest utwór? Nie wchodząc w szczegóły i problemy interpretacyjne, o których już niejednokrotnie pisałem, dla potrzeb tego artykułu należy stwierdzić, że utwór jest dobrem niematerialnym. To oznacza, że jest niezależny od nośnika, na jakim go zapiszemy. Co więcej, może tego nośnika być pozbawiony. Gdy recytujemy wiersz, to obcujemy z nim w wersji niematerialnej, możliwej do percepcji za pomocą zmysłów, ale w żaden sposób niezapisanej. Tu tylko nadmienię, że polskie prawo nie wymaga dla przyznania ochrony, aby utwór został gdziekolwiek zapisany (utrwalony), wystarczająca jest możliwość jego percepcji przez osoby trzecie (ustalenie). Oczywiście z brakiem utrwalenia wiążą się problemy z ewentualnym egzekwowaniem praw i koniecznością wykazania treści utworu w ramach postępowania dowodowego, ale choćby na podstawie zeznań świadków jest to co do zasady możliwe.

Utwór może zatem występować na kilku nośnikach równocześnie. Techniki zapisu mogą się różnić. Materiały, na których utwór jest zapisany, również mogą być odmienne, jednak we wszystkich tych przypadkach mamy do czynienia z tym samym utworem. I tak należy stwierdzić, że dla utworu architektonicznego w zakresie jego bryły i wyglądu nie ma znaczenia, czy jest on zapisany na papierze, czy jest to model 3D...