Na dwóch kołach ku niezależności

autor zdjęcia: NAC

źródło: Rzeczpospolita

Maria Kwaśniewska, brązowa medalistka olimpijska w rzucie oszczepem (Berlin 1936), pierwsze kroki w świecie sportu stawiała w młodzieżowych klubach okresu międzywojennego

Na przełomie XIX i XX wieku ruch emancypacji z trudem wywalczył dla kobiet nowe prawa w życiu społecznym i politycznym. I chociaż priorytetowe znaczenie miały prawo do pracy, wykształcenia i udziału w wyborach, to panie zyskały także możliwości uprawiania sportu na szerszą niż dotąd skalę.

Ideał kobiecy dla większości konserwatywnych społeczeństw XIX wieku stanowiła kobieta delikatna i pasywna, skoncentrowana na prywatnej sferze życia składającej się głównie z obowiązków rodzinnych. Poglądy takie umacniane były przez autorytety ówczesnej medycyny, które często oceniały aktywność fizyczną kobiet jako zagrażającą ich zdrowiu, a zwłaszcza płodności.

Amerykański lekarz Edward H. Clarke w książce „Sex in Education or A Fair Chance For Girls” („Płeć w edukacji lub sprawiedliwa szansa dla dziewcząt”) z 1873 r. pisał, że edukacja i aktywność fizyczna „wysuszają” kobiecą naturę: „Jeśli dziewczyna w okresie dojrzewania intensywnie się uczy i ćwiczy, to rozwój jej macicy może zostać zahamowany, a funkcje menstruacyjne zaburzone – co prowadzi do trwałego uszczerbku na zdrowiu”.

Brytyjski psychiatra dr Henry Maudsley głosił, że „menstruacja to najważniejszy wyraz kobiecego organizmu. Jakiekolwiek nadwyrężenie organizmu w tym czasie – czy to przez edukację, czy aktywność fizyczną – niesie ryzyko utraty tej funkcji” (1874). Powszechnie wierzono, że ruch i aktywności fizyczne mogą spowodować takie konsekwencje jak uszkodzenia macicy, problemy z menstruacją albo wręcz trwałą bezpłodność. Szczególnie niebezpieczne miały być te dziedziny sportu, które wiązały się z różnymi rodzajami wstrząsów ciała, jak jazda na bicyklu (rowerze). Po raz pierwszy tę retorykę...