Nasze dzieła sztuki już przepadły

autor zdjęcia: NAC

źródło: Rzeczpospolita

Żołnierze niemieccy oglądający obrazy w Muzeum Narodowym w Krakowie, marzec 1941 r.

Pomimo gromkich zapowiedzi, szanse na odzyskanie przez Polskę dóbr kultury zrabowanych w czasie wojny są niewielkie. Przyczyny? Przeszkody stawiane przez niemieckie prawo, zawiłości federalnej administracji i nieskuteczność prawa międzynarodowego.

Ujawnienie informacji o planowanym przez szefa Instytutu Pileckiego seminarium na temat potencjalnych zwrotów przez Polskę dóbr kultury na rzecz innych krajów, w tym Niemiec, wzbudziło w sierpniu tego roku znaczne kontrowersje. Nowa Ministra Kultury Marta Cienkowska już na swojej pierwszej konferencji prasowej zaprzeczyła jednak stanowczo możliwości rewindykacji. Dyrektor Instytutu Pileckiego został odwołany ze stanowiska.

Powszechne oburzenie polskich mediów, polityków i zwykłych zjadaczy chleba perspektywą zwrotu Niemcom dóbr kultury nie może dziwić. W czasie II wojny światowej nazistowskie Niemcy przeprowadziły bezprecedensowy w swojej skali rabunek dóbr kultury, nie wspominając już o obiektach zniszczonych w wyniku działań wojennych.

W ciągu niespełna sześciu lat wojny Polska utraciła ponad 500 tys. dzieł sztuki, zarówno z państwowych, jak i prywatnych zbiorów. Szacowane straty przedwojennych bibliotek ocenia się na dziesiątki milionów tomów. Pomimo dekad wysiłków rewindykacyjnych Polski i śledzenia losów skradzionych dzieł sztuki już od pierwszych miesięcy wojny polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego do dzisiaj poszukuje ponad 60 tys. obiektów i zespołów obiektów.

W Polsce dominuje przekonanie, że gdyby tylko niemieckie władze wykazały więcej dobrej woli, sprawę dałoby się rozwiązać,...