Detektyw nad filiżanką podłej lury

autor zdjęcia: Ulf Andersen/Aurimages via AFP

źródło: Rzeczpospolita

Henning Mankell (1948-2015) był pisarzem, dziennikarzem, reżyserem i autorem sztuk teatralnych. Seria o komisarzu Wallanderze, która przyniosła mu światową popularność, publikowana była od 1991 r.

Dopóki nie pojawił się komisarz Kurt Wallander, powieść detektywistyczną traktowano jak literackie romansidła – z lekceważeniem. Henning Mankell stworzył bohatera, na punkcie którego czytelnicy oszaleli. Dlaczego dziesiąta rocznica śmierci pisarza przeszła niezauważalnie, jest jedną z najciekawszych zagadek literatury.

Nie lubię go za bardzo. Nie jesteśmy specjalnie do siebie podobni. Tak naprawdę to mało nas łączy”, mówił o swoim bohaterze Henning Mankell. Kurt Wallander to policjant, który mocno odbiega od sensacyjnego wizerunku, za to bardzo przypomina większość z nas. To mężczyzna po przejściach (rozwód, skomplikowane relacje z nastoletnią córką), który opiekuje się starym ojcem. Z czasem Wallander zaczyna zmagać się nie tylko ze złem kryjącym się za kolejnym zbrodniami, ale również spogląda w swój własny cień – w chorobę Alzheimera, samotność, swoje własne odchodzenie. Pije hektolitry paskudnej, chłodnej kawy, odżywia się byle jak, balansuje na krawędzi depresji. Kurt Wallander to postać, którą może być każdy z nas i w tej powszedniości, a nawet i słabości, kryje się siła, która swego czasu uwiodła czytelników.

Komisarz i socjolog

Po raz pierwszy pojawił się w powieści „Morderca bez twarzy” w 1991 r. Od razu dało się poznać, że mamy do czynienia z zupełnie innym rodzajem kryminału. Dotychczas powieść detektywistyczna zajmowała się głównie intelektualną szaradą „kto zabił”. Mankell zupełnie przestawił sens literackich kryminałów. Nie mniej ważne od zbrodni jest opisywane tło społeczne, w którym przyszło Wallanderowi funkcjonować.

Komisarz wielokrotnie pyta się samego siebie „Co stało się ze Szwecją?”. Pytanie odmieniane przez każdego...