Ewangelia według Kaina

autor zdjęcia: Bartłomiej Zborowski

źródło: Fotorzepa

Poeta niepewny. Rok 2003

źródło: Z książki Rozewicz, Zbigniewa Majchrowskiego

Bracia wielu talentów. Janusz i Tadeusz Różewiczowie w roku 1940

autor zdjęcia: Grzegorz Hawałej

źródło: Plus Minus

Wrocław świętuje jubileusz. Rok 2001

autor zdjęcia: Danuta Barbara Łomaczewska

źródło: Dom Literatury

Poeta (pierwszy z prawej) na XX Zjeździe... ZLP. Katowice, rok 1978

9 października przypada 92. rocznica urodzin Stanisława Różewicza, poety, który drąży kwestię odejścia Boga od człowieka i odejścia człowieka od Boga. Takich wierszy w jego twórczości jest wiele.

Kim jest Kain? Bratobójcą – głosi wiedza potoczna. Rzecz w tym, że jest to określenie niepełne i nie oddaje całego dramatu mordercy. W Księdze Rodzaju czytamy opowieść o tym, jak pierworodny syn Adama i Ewy został odrzucony przez Boga, zabił brata Abla, a następnie Bóg nie pozwolił mścić się na Kainie śmiercią. Przeczytajmy w świetle tej opowieści dwa wiersze Tadeusza Różewicza, w których religijne napięcie dochodzi do zenitu.

Spowiedź i płacz

W debiutanckim tomiku wierszy Tadeusz Różewicz opublikował „Lament". Jest to świadectwo wyzbycia się kojącej wiary w Opatrzność – dość częsta w tamtych czasach reakcja na wojenną makabrę. „Pokolenie zarażone śmiercią" nie mogło pogodzić idei dobrego, sprawiedliwego i wszechmocnego Boga z doświadczeniem pogardy dla człowieka i jego życia, potwornego bestialstwa jednych i niewysłowionego cierpienia innych. Dlatego nikogo nie zdziwiło zakończenie wiersza „Lament", zwłaszcza że było to wyznanie autora wiersza „Ocalony", który zaczyna się od oczywistego w tamtych czasach stwierdzenia:

Mam dwadzieścia cztery lata

ocalałem

prowadzony na rzeź

Krótko mówiąc, ton wierszy młodziutkiego poety był zrozumiały i spójny. Także końcowe bluźnierstwo nikogo specjalnie nie dziwiło:

Nie wierzę w przemianę wody w...