Pięćset dni rewolucji

źródło: IPN

Rejestracja związku, jesień 1980 roku. W centrum zdjęcia i wydarzeń – Lech Wałęsa

źródło: IPN

Stocznia Gdańska – wówczas imienia Lenina – i niewidoczna dziś na pierwszy rzut oka ironia na strajkowym transparencie w Sierpniu ’80.

Skoro nie spełniła się obietnica Edwarda Gierka, że Polska „będzie rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej" – Polacy postanowili żyć godniej.

W drugiej połowie lat 70. w PRL żyło się coraz gorzej, coraz dłużej czekało się na mieszkanie, coraz częściej brakowało prądu i opału i coraz trudniej było znaleźć w sklepach artykuły pierwszej potrzeby. Nie szanowano również praw obywatelskich, a opozycjonistów, którzy się o nie upominali, poddawano licznym szykanom, takim jak dwudobowy areszt, rewizje czy przesłuchania. W efekcie w społeczeństwie rosła frustracja i niezadowolenie, brakowało jednak impulsu, który popchnąłby je do otwartego buntu.

1 lipca 1980 roku władze, chcąc zaradzić trudnej sytuacji gospodarczej, zdecydowały się na podwyżkę cen mięsa. To posunięcie wywołało falę strajków w całej Polsce, które w większości miejsc, w tym na Lubelszczyźnie, udało się wygasić obietnicami podwyżek dla strajkujących robotników. 14 sierpnia w Stoczni Gdańskiej rozpoczął się jednak strajk, w którym oprócz podwyżek płac żądano przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz, zwolnionej za działalność na rzecz wolnych związków zawodowych.

W kolejnych zakładach ogłaszano strajki solidarnościowe, bunt rozlewał się na całe Trójmiasto. 16 sierpnia dyrekcja Stoczni zgodziła się m.in. na przywrócenie do pracy Walentynowicz oraz na podwyżki pensji. Kierujący strajkiem Lech Wałęsa ogłosił koniec strajku, ludzie zaczęli opuszczać zakład. Anna Walentynowicz...